Του Γιώργου Δημαρά*
17 Δεκεμβρίου 2020
Η ύπαιθρος χώρα κυρίως σε τουριστικές και περιαστικές περιοχές οικοδομείται χωρίς πολεοδομικό σχέδιο, άναρχα, χωρίς δρόμους και υποδομές με συνέπειες περιβαλλοντικές, λειτουργικές, οικονομικές και ασφάλειας των κατοίκων.
Αφήνουμε να δημιουργούνται δεκάδες και εκατοντάδες πολεοδομικά χαοτικοί οικισμοί «νέα Μάτια» σε εκτός σχεδίου περιοχές εθισμένοι σε κακοδαιμονίες του παρελθόντος.
Καταστρέφουμε τη χώρα μας υποβαθμίζοντας το περιβάλλον και αφήνουμε άλυτα προβλήματα να διαιωνίζουν που μερικές φορές κοστίσουν και σε ανθρώπινες ζωές.
Μιλάμε για βιωσιμότητα ενώ αφήνουμε την χαοτική δόμηση να υποβαθμίζει το περιβάλλον και να δημιουργεί επισφαλείς οικισμούς.
Τα πολιτικά κόμματα στη διάρκεια της συζήτησης του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή είχαν την ευκαιρία να τοποθετηθούν στο πρόβλημα αλλά δεν το έκαναν. Είχαν υποχρέωση να πάρουν καθαρή θέση και να προτείνουν λύσεις εάν κατανοούν το μέγεθος του προβλήματος, να συνεργαστούν για ένα σχέδιο σταδιακής κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης με παράλληλο πρόγραμμα ένταξης περιοχών εξοχικής κατοικίας, τουρισμού και επαγγελματικών χρήσεων σε σχέδιο.
Κανένα κόμμα του Κοινοβουλίου δεν πήρε καθαρή θέση για την εκτός σχεδίου δόμηση, εκτός από το κόμμα των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ που δεν είναι στη Βουλή.
Με τις διατάξεις του νέου νόμου δεν αλλάζει κάτι στις ήδη οικοδομημένες άναρχα περιοχές σαν το Μάτι, απλώς αραιώνεται η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές με την κατάργηση των παρεκκλίσεων (μετά από 6 χρόνια) για εκτάσεις κάτω από τα 4 στρέμματα.
Εάν μετά την εμπειρία από την πυρκαγιά στο Μάτι και τους 100 νεκρούς, που σε μεγάλο μέρος οφείλεται στους αδιέξοδους στενούς δρόμους χωρίς πρόσβαση προς τη θάλασσα και άλλες διεξόδους, δεν αλλάξουμε κάτι σε αυτό το πολεοδομικό χάος που αναπαράγεται και που υποβαθμίζει το περιβάλλον, κοστίσει στην κοινωνία οικονομικούς και φυσικούς πόρους θέτοντας σε κίνδυνο τους ίδιους τους κατοίκους αυτών των περιοχών πότε θα το αλλάξουμε;
Πολλοί πολεοδόμοι αλλά και πρώην Υπουργοί Χωροταξίας και Περιβάλλοντος είχαν επισημάνει στο παρελθόν (από δεκαετίες ) την ανάγκη της κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης αλλά κανένας δεν τόλμησε να προχωρήσει στην κατάργησή της λόγω του πολιτικού κόστους.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων & Χωροτακτών – ΣΕΠΟΧ στην ανακοίνωσή του για το νομοσχέδιο μεταξύ των άλλων αναφέρει: «Η εκτός σχεδίου δόμηση….. …………..έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στις άλλες παραγωγικές δραστηριότητες. Έτσι, ο περιορισμός της με το νομοσχέδιο θεωρείται θετική αφετηρία»
Πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι ως βουλευτής και υφυπουργός ΥΠΕΝ (δέκα μήνες) είχα τοποθετηθεί δημόσια για την σταδιακή αντικατάσταση της εκτός σχεδίου δόμησης με ένα εθνικό σχέδιο και πρόγραμμα που θα δημιουργηθεί με την συμμετοχή των Περιφερειών και των Δήμων. Αυτό το σχέδιο μετάβασης δεν θα είναι μία οριζόντια λύση για όλη τη χώρα, θα εναρμονίζεται με το εθνικό χωροταξικό σχέδιο και τα τοπικά περιβαλλοντικά και παραγωγικά δεδομένα και θα ορίζει που κτίζουμε και που όχι. Αυτό που προτείνεται με το νομοσχέδιο, που ψηφίστηκε ήδη, δηλαδή η κατάργηση των παρεκκλίσεων για τα αγροτεμάχια κάτω των τεσσάρων στρεμμάτων είναι ένα μικρό θετικό βήμα παρ’ όλο που δεν λύνει το πρόβλημα.
Η εκτός σχεδίου δόμηση είναι ασύμβατη με τη βιωσιμότητα και την προστασία περιβάλλοντος.
Αρκεί μία ματιά από αεροπλάνο για να δούμε πώς υποβαθμίζεται η όμορφη φύση της Ελλάδος από την άναρχη, διάσπαρτη δόμηση, Χαρακτηριστικές περιοχές είναι το Μάτι, η Ραφήνα, η Λούτσα- Αρτέμιδα, η Κερατέα, η περιοχή του Λαυρίου, η Κινέττα και τα τουριστικά νησιά και το μεγαλύτερο μέρος των ακτών Πάτρας – Αθήνας – Θεσσαλονίκης.
Να δούμε πιο αναλυτικά τα προβλήματα της εκτός σχεδίου δόμησης και της διασποράς.
- Διαμορφώνονται επιμήκεις οικισμοί κατά μήκος αναγνωρισμένων οδών , χωρίς κέντρο, πολεοδομική οικιστική οργάνωση και συνοχή.
- Δεν έχουν καλό οδικό δίκτυο και πρόσβαση στη θάλασσα ή έχουν πρόσβαση σε ελάχιστα σημεία με στενούς δρόμους και πολλά αδιέξοδα.
- Δεν έχουν δίκτυα (αποχέτευση, ύδρευση, ηλεκτροδότηση κ.α) .
- Η αποκομιδή των σκουπιδιών είναι αδύνατη ή έχει πολλαπλάσιο κόστος.
- Επειδή η κατασκευή δικτύων αποχέτευσης είναι αδύνατη, η λύση κατά κανόνα είναι οι βόθροι με συνέπεια τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα αλλά και των θαλάσσιων υδάτων, όπου υπάρχουν κοντά θάλασσες.
- Σε οικισμούς χωρίς σχέδιο μεγάλο πρόβλημα είναι η τρωτότητα σε περιπτώσεις πλημμυρών και πυρκαγιών.
- Μεγάλο ζήτημα είναι ο τεμαχισμός και η σπατάλη εύφορης γης για οικοδόμηση χωρίς μέτρο και λογική καθώς, η αισθητική κακοποίηση του τοπίου και η οικολογική και περιβαλλοντική υποβάθμιση περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
- Στις περιοχές που έχουν διαμορφωθεί οικισμοί χωρίς σχέδιο δεν δύναται να βρεθεί εκ των υστέρων χώρος για κοινόχρηστες λειτουργίες όπως πλατεία, σχολείο, δημόσιο ιατρείο ή εκκλησία.
- Σε διαμορφωμένους οικισμούς με την εκτός σχεδίου δόμηση είναι αδύνατο εκ των υστέρων να γίνει σωστός πολεοδομικός σχεδιασμός.
Πρέπει να κατανοηθεί από τους τοπικούς άρχοντες και τους πολίτες ότι δεν υπάρχει λύση θεραπείας χωρίς σχεδιασμό και εισφορά γης από τους ιδιοκτήτες για τη δημιουργία δρόμων και γενικά κοινόχρηστων χώρων.
Δεν γίνεται να έχουμε «και την πίτα ακέραια και τον σκύλο χορτάτο». Να ισχύσει επί τέλους το άρθρο 24 του συντάγματος και ένας νέος νόμος να βάλει τάξη στο χάος της εκτός σχεδίου δόμησης, όπως νόμος του Τρίτση το 1983 .
Είναι λυπηρό όχι τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα δεν μπορούν να προτείνουν λύσεις σε σοβαρά πολεοδομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα.
*τ. Βουλευτής και Υφυπουργός ΥΠΕΝ
Πηγή: www.efsyn.gr