Δημοσιεύθηκε στη γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, στις 16.06.2011
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, εκατοντάδες χιλιάδες, ίσως εκατομμύρια απλοί ‘Ελληνες πολίτες είναι στους δρόμους της χώρας τους, μένοντας εκεί παρά τη μαζική χρήση χημικών αερίων. Οι διαδηλώσεις αυτές είναι πιθανώς οι μεγαλύτερες μετά την πτώση της δικτατορίας το 1974.
Οι ‘Ελληνες μένουν στους δρόμους για πολύ απλούς λόγους. Μετά από την εμπειρία ενός χρόνου «βοήθειας» από την ΕΕ, την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τη δική τους κυβέρνηση, πιστεύουν έντονα ότι το έθνος τους βαδίζει κατευθείαν σε μια οικονομική και κοινωνική καταστροφή επικών διαστάσεων. Βλέπουν όλο και περισσότερους ηλικιωμένους να ψάχνουν για τρόφιμα σε σκουπιδοντενεκέδες, νοσοκομεία και πανεπιστήμια να λυγίζουν υπό την περικοπή του μισού προϋπολογισμού τους, όλο και περισσότερα μαγαζιά να κλείνουν, το κράτος σε αποσύνθεση και δύο φορές περισσότερους ‘Ελληνες να αυτοκτονούν εν σχέσει με πέρυσι.
Η ελληνική οικονομία ζει τη χειρότερη ύφεση μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ηθικό της χώρας είναι διαλυμένο. Η ελληνική κοινωνία μπαίνει γρήγορα σε μια κατάσταση τύπου Βαϊμάρης. Η δυνατότητά της να αποπληρώσει τα χρέη της έχει καταστραφεί, ως αποτέλεσμα ενός προγράμματος που, υποτίθεται, είχε σχεδιασθεί ακριβώς για να πετύχει αυτό τον σκοπό!
Κανένας δεν αμφιβάλλει σοβαρά για το επείγον των μεταρρυθμίσεων που χρειάζονται ή για τα βαθιά, υφέρποντα δομικά προβλήματα. Αυτά τα προβλήματα δεν είναι η κύρια αιτία της τωρινής κρίσης, είναι όμως υπεύθυνα για το ότι έθεσαν την Ελλάδα στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης που επλήγησαν από το δεύτερο κύμα του χρηματιστικού τσουνάμι που ξεκίνησε το 2007-08.
Η θεραπεία που εφαρμόστηκε/εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση του «ελληνικού προβλήματος» ήταν δρακόντεια λιτότητα, επείγουσα πώληση όλης της κρατικής περιουσίας, σε εξευτελιστικές τιμές, πλήρης αποπληρωμή του χρέους και, last but not least, ένα είδος «ψυχολογικού πολέμου» εναντίον του ελληνικού λαού. Σχεδιασμένος να κάμψει τις αντιστάσεις του, είχε ως αποτέλεσμα να καταστρέψει το ηθικό του έθνους και την εικόνα της χώρας και να διώξει τα κεφάλαια στο εξωτερικό. Ως αποτέλεσμα αυτών, η ελληνική κοινωνία έγινε η πρώτη δυτικοευρωπαϊκή κοινωνία που αντιμετωπίζει μεταπολεμικά κρίση αναπαραγωγής. Πως απαντούν τώρα οι ευρωπαϊκές και ελληνικές ελίτ στην κατάσταση; Με περισσότερη από την ίδια πολιτική.
Μόνο ο ‘Οργουελ θα μπορούσε να ονομάσει ένα τέτοιο πρόγραμμα «βοήθεια στην Ελλάδα». Στην πραγματικότητα πρόκειται για πρόγραμμα βοήθειας στις τράπεζες που δάνεισαν ή δανείζουν την Ελλάδα. Αντί να εισρεύσουν πόροι στην ελληνική οικονομία για να τη βοηθήσουν, αφαιρούνται πόροι από αυτήν για να κατευθυνθούν στους χρηματοπιστωτικούς θεσμούς που είναι θεμελιωδώς υπεύθυνοι για την κρίση που αντιμετωπίζουμε. Με τρόπο εν πολλοίς ανάλογο του όσων έγιναν το 2008-9, αλλά μασκαρεμένο τώρα σε «βοήθεια για την Ελλάδα». Ξαναγράφοντας τους θεμελιώδεις νόμους του καπιταλισμού, διακηρύξαμε το 2008 ότι οι τράπεζες είναι «πολύ μεγάλες» για να χρεωκοπήσουν. Φαίνεται ότι τώρα θεωρούμε τα κράτη λιγότερο μεγάλα, άρα επιτρέπεται να αποτύχουν.
Οι ‘Ελληνες είναι στους δρόμους γιατί συνειδητοποιούν τραγικά, σε αυξανόμενους αριθμούς, ότι είναι απολύτως μόνοι, ότι δεν έχουν κανένα ελληνικό ή ευρωπαϊκό θεσμό να τους βοηθήσει, το αντίθετο. Νοιώθουν προδομένοι από τις ελληνικές και ευρωπαϊκές ελίτ, ιδίως από τον Πρωθυπουργό τους, που ακούει σε υπερβολικό βαθμό τις συμβουλές ενός «στρατού» Αμερικανών και πολυεθνικών συμβούλων, από τα πολιτικά αντανακλαστικά μιας κυβέρνησης, που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τη Μαρία Αντουανέττα της Γαλλίας. Είναι αυτές οι ελίτ που δεν άφησαν στον ελληνικό λαό κανένα άλλο μέσο εκτός από την εξέγερση για να υπερασπίσει τον εαυτό του και τη χώρα του από τις επιθέσεις του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, αληθινού «Κράτους πίσω από τα Κράτη».
Δεν θέλω τώρα να συζητήσω την προέλευση του ελληνικού χρέους ή το ερώτημα «που πήγαν τα λεφτά», γιατί δεν πρέπει να ρίχνουμε λάδι στη φωτιά ενδοευρωπαϊκών «πολέμων λέξεων». Μοιάζει όμως μεγάλη ηλιθιότητα να αποδίδει κανείς την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση σε μερικούς ‘Ελληνες δημόσιους υπαλλήλους που αργούσαν να πάνε στη δουλειά τους!
Είναι αυτό το αόρατο χρηματιστικό «υπερκράτος», δημιουργημένο από τέσσερις δεκαετίες αποφορολόγησης, απορρυθμίσεων, απελευθερώσεων, αγοράς πολιτικής επιρροής από χρηματιστικούς κύκλους, και, τελικά, τη δημιουργία του «υπέροχου καινούριου κόσμου» των CDS και CDO. Ενός μηχανισμού δημιουργίας χρήματος όχι παράγοντας, αλλά καταστρέφοντας, ενός κόσμου χρηματοπιστωτικών όπλων μαζικής καταστροφής, όπως το έθεσε κάποτε ο Warren Buffet. Δεν πρόκειται για «δημιουργική καταστροφή», αλλά για «καταστροφική καταστροφή», που απειλεί όλη την Ευρώπη με χρηματοπιστωτικές Φουκουσίμες.
Ζώ στο κέντρο της καταιγίδας, ένα πιθανό «Σεράγεβο» του 21ου αιώνα. ‘Ενα σημείο δηλαδή από το οποίο μπορεί να ξεκινήσει ένας νέος, χρηματοπιστωτικός και όχι στρατιωτικός πόλεμος, που θα αντιπαραθέσει τα ευρωπαϊκά έθνη μεταξύ τους, καταστρέφοντας, μακροπρόθεσμα, το ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας, την ιδέα της ολοκλήρωσης, τη δημοκρατία και τον πολιτισμό μας. Βλέπω με μεγάλη ελπίδα τα πρώτα στοιχεία επανορθολογικοποίησης της ευρωπαϊκής συζήτησης από τον Υπουργό Οικονομικών του ηγετικού έθνους στην Ευρώπη. Αλλά συνειδητοποιώ επίσης πόσο ντροπαλά και αναποτελεσματικά παραμένουν.
Ο Μαρξ έγινε Χάγιεκ του καιρού μας, ο Λένιν Φρήντμαν και σύντομα έρχεται ο Στάλιν του χρηματιστικού κόσμου. Μόνο συνειδητοποιώντας την έκταση της απειλής και την ανάγκη μιας πολύ ισχυρής και ριζοσπαστικής αλλαγής παραδείγματος, προς την κατεύθυνση του Κέινς, της επαναρρύθμισης, πολιτικών και κοινωνικών, όχι χρηματιστικών Μάαστριχτ, μόνο αντιτάσσοντας μια μεγαλύτερη πρόκληση σε αυτή που οι «αγορές» απευθύνουν στην Ευρώπη, μπορούμε να έχουμε μια λογική ελπίδα νίκης. Αλλά η ευρωπαϊκή πολιτική έχει, εδώ και καιρό, αποκλείσει τέτοιες ιδέες.