Του Νίκου Γ. Ξυδάκη
17 Αυγούστου 2025
Το 2014-2019 πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα ήταν η Ιρίτ Μπεν-Αμπα. Από τις πρώτες ημέρες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τον Ιανουάριο του 2015, η πρέσβης επισκεπτόταν όλους τους υπουργούς, έναν-έναν, διακριτική, ευγενική, υπενθυμίζοντας τη στρατηγική σχέση των δύο χωρών που είχε εγκαινιάσει ο Γιώργος Παπανδρέου το 2010, με την επίσκεψη Νετανιάχου στην Αθήνα, και είχε συνεχίσει ο Αντώνης Σαμαράς.
Ηταν η πρώτη διπλωμάτης που συνάντησα επισήμως. Την πρέσβη τη συνάντησα έκτοτε πολλές φορές, κατά τη θητεία μου στο υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και στο Kοινοβούλιο, στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και Αμυνας. Η κυρία Ιρίτ ήταν ίσως η πιο δραστήρια και αποτελεσματική πρέσβης που γνώρισα – και γνώρισα πάρα πολλούς. Στην εορτή αποχαιρετισμού της, το καλοκαίρι 2019, τη ρώτησα φιλοφρονητικά για την ακατάπαυστη δραστηριότητά της, τι είδε από την τότε διακυβέρνηση. Μου απάντησε: δεν ξέραμε τίποτε για εσάς, έπρεπε να μάθουμε.
Τρίγωνα και τετράγωνα
Το έργο της ισραηλινής διπλωματίας επιβραβεύτηκε. Η κυβέρνηση Τσίπρα ενίσχυσε τη σχέση με το Ισραήλ, στο πλαίσιο των περίφημων τριγώνων με την Κύπρο, και με την Αίγυπτο άτυπη τέταρτη κορυφή. Ο άξονας Αθήνα-Λευκωσία-Τελ Αβίβ θα λειτουργούσε ως ενεργειακός άξονας, θα λειτουργούσε αντιρροπιστικά στη μεσογειακή επέκταση της Τουρκίας, θα μετέφερε στρατιωτικό υλικό και τεχνογνωσία και υπορρήτως πλην σαφώς θα ικανοποιούσε την αμερικανική στρατηγική.
Τι απέμεινε απ’ όλα αυτά; Στην πράξη, το Ισραήλ απέκτησε στρατηγικό βάθος προς δυσμάς, με την Κύπρο και την Ελλάδα· αλλά και μια οικονομική ζώνη ασφαλείας, με χιλιάδες επενδύσεις σε ακίνητα κυρίως αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις, και όχι μόνο λόγω της χρυσής βίζας. Το Ισραήλ επίσης απέκτησε πρόσβαση στην αεροπορική βάση εκπαίδευσης στην Καλαμάτα έναντι δυσανάλογου ελληνικού τιμήματος.
Μηδέν εις το πηλίκον
Τι κέρδισε η Ελλάδα κατά τα δεκαπέντε χρόνια στρατηγικής σχέσης; Ο περίφημος αγωγός East Med, από τη ΝΑ Μεσόγειο προς την Ευρώπη ματαιώθηκε οριστικά για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους. Ο αγωγός ηλεκτρικού ρεύματος από Ελλάδα προς Κύπρο και Ισραήλ δεν ποντίζεται διότι δεν το επιτρέπει η Τουρκία (πρόσφατη μία ακόμη αντι-Navtex). Η Τουρκία συνήψε το τουρκολιβυκό σύμφωνο και ασκεί βαρύνουσα επιρροή στη Λιβύη, συνομιλεί μαζί της και με την Ιταλία για τις προσφυγικές ροές στη Μεσόγειο· η Ελλάδα απουσιάζει, αποπέμπεται ακόμη και από τον «στρατάρχη» Χαφτάρ. Η Τουρκία εισέβαλε ατύπως στη Συρία και ελέγχει τις τύχες της διαλυμένης χώρας, μαζί με το Ισραήλ. Τουρκία και Ισραήλ συνεργάστηκαν με το Αζερμπαϊτζάν κατά τη νικηφόρο σύγκρουσή του με την Αρμενία.
Τέλος, αναθερμαίνονται προσφάτως οι σχέσεις Αγκυρας και Καΐρου, εν όψει και της γενοκτονίας στη Γάζα και των εξελίξεων που κυοφορούνται, ενώ οι κατά παράδοσιν καλές ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις δοκιμάζονται στο Σινά και στον καθορισμό της ΑΟΖ. Ολα τα τρίγωνα έχουν καταρρεύσει.
Εχθροί; Οχι, ανταγωνιστές
Ας δούμε τα πράγματα έξω από τα σενάρια των αμερικανικών δεξαμενών σκέψης. Το Ισραήλ δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι ασπίδα κατά της Τουρκίας. Δεν έχει ούτε τη διάθεση ούτε την ισχύ να αντιπαρατεθεί – το όριο του Ισραήλ φάνηκε στη σύγκρουση με το Ιράν. Η Τουρκία ρητορεύει αντιισραηλινά για να ακούγεται στον σουνιτικό κόσμο. Το Ισραήλ και η Τουρκία δεν είναι εχθροί, είναι ανταγωνιστές στην περιοχή τους, και αν χρειαστεί θα βρουν τρόπο συνύπαρξης, λόγου χάριν για να απομονώσουν το Ιράν εμπορικά και στρατηγικά: το έκαναν στο Αζερμπαϊτζάν, θα το κάνουν και στη Συρία. Ο εχθρός του εχθρού δεν είναι κατ’ ανάγκην φίλος, πολλώ μάλλον όταν δεν είναι εχθροί.
Εισαγωγές Predator, Jorge
Απέναντι σε μείζονες γεωπολιτικές και ηθικοπολιτικές μετατοπίσεις, η εξωτερική πολιτική των κυβερνήσεων Μητσοτάκη έχει μεταβάλει τη χώρα σε καρπαζοεισπράκτορα. Ασκεί μια πολιτική συνονθυλευματική και επιφανειακή, με πρώτη στόχευση την εξυπηρέτηση των εκλογικών αναγκών και την επικοινωνιακή προβολή του πρωθυπουργού, και σταθερό δόγμα τη μακάρια ακινησία (υπερακοντίζοντας ακόμη και τον μολυβιατισμό), με αποφυγή κάθε διπλωματικού ρίσκου, κάθε ευλυγισίας, και έως δουλικής υπερβολής συμμόρφωση στις ατλαντικές κατευθύνσεις.
Ποιο όφελος απομένει στην Ελλάδα από τη στρατηγική σχέση με το Ισραήλ, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια; Είπαμε: Ισραηλινοί αγοράζουν μαζικά ελληνικά assets στην buffer zone. Ακόμη: Ισραηλινοί πωλούν το κατασκοπευτικό Predator από την Ελλάδα και στην Ελλάδα, ενοχλώντας και την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, Ισραηλινοί κατασκευαστές μηχανών επηρεασμού εργάζονται στις ελληνικές εκλογές. Εισαγωγές.
Τουρίστες…
Και από εξαγωγές;
Η πρεσβευτική κατοικία στο Ψυχικό ήταν πάντα ανοιχτή και φιλοξενούσε εκδηλώσεις και δείπνα. Σε ένα τέτοιο δείπνο, με συνδαιτυμόνες την υπηρεσιακή ηγεσία του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών, ρωτήσαμε για τα ελληνικά οφέλη της σχέσης, για το ισοζύγιο συναλλαγών. Μας απάντησαν ότι μας προσφέρουν τουρίστες.
Πηγή: www.efsyn.gr
Τα άρθρα που δημοσιεύουμε δεν απηχούν αναγκαστικά τις απόψεις μας και δεν δεσμεύουν παρά τους συγγραφείς τους. Η δημοσίευσή τους έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε με τις θέσεις που υιοθετούν, αλλά με το αν τα κρίνουμε ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας.
