Του Παύλου Παπαδόπουλου
10 Σεπτεμβρίου 2024
Τηλέμαχος Χυτήρης ήταν παρών σε κάμποσα ραντεβού του Ανδρέα Παπανδρέου με την Ιστορία, αλλά είχε ταυτόχρονα καθημερινή προνομιακή πρόσβαση στον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ καθώς ως υπουργός Τύπου ανήκε στον στενό κύκλο των εξ απορρήτων συνεργατών του. Σπανίως μιλάει για όλα αυτά ο Κερκυραίος πολιτικός και ποιητής. Εχοντας πλέον μια ιδανική απόσταση από την πολιτική προτιμά να ασχολείται με την ποίηση. Τον βρίσκουμε στο σπίτι του στην Αθήνα έτοιμο να εκδώσει ένα ακόμα βιβλίο με ποιήματα, «Το Ταξίδι», γεμάτο «αποχρώσεις του ταξιδιού της ζωής», όπως λέει. Το βιβλίο προφανώς δεν έχει σχέση με την πολιτική και θα κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο. Παρ’ όλα αυτά επειδή ο μισός αιώνας του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να περάσει ασχολίαστος, η «Κ» ζήτησε από τον κ. Χυτήρη να μιλήσει για τον πραγματικό Ανδρέα, όπως εκείνος τον γνώρισε.
Η στήριξη του λαού
«Ο Ανδρέας έλεγε ότι η πολιτική δεν βγαίνει από παρθενογένεση. Οταν είσαι κυβέρνηση κάπου πρέπει να στηρίζεσαι. Το στήριγμα τα περασμένα χρόνια πριν την “Αλλαγή” ήταν μια ελληνική ολιγαρχία πέριξ της κυβέρνησης, η οποία τη διευκόλυνε ή την επηρέαζε και ο εξωτερικός παράγων, που επίσης στήριζε τις κυβερνήσεις. Τούτων υπαρχόντων, έλεγε, εγώ, για να έχω λίγο λυμένα τα χέρια μου, για να πετύχω, για να μπορώ να διαπραγματεύομαι με τις ξένες δυνάμεις, θα πρέπει να έχω τη στήριξη του λαού. Γι’ αυτό επιδίωκε να έχει κοντά του τον λαό και όχι επειδή ήταν δημαγωγός, όπως ισχυρίζονται κάποιοι».
Η σχέση με τους Αμερικανούς
«Παραμονές εκλογών του 1993 ήταν εμφανές ότι ο Ανδρέας θα κερδίσει. Μια μέρα του τηλεφωνούν από την αμερικανική πρεσβεία και του λένε ότι έχουν έρθει παράγοντες κυβερνητικοί από την Ουάσιγκτον και θέλουν να τον δουν. Ο Παπανδρέου δεν αρνιόταν ποτέ αυτά τα ραντεβού γιατί ήταν ευγενής και γιατί ήθελε κι ο ίδιος να γνωρίζει τι λένε εκείνοι. Ανάμεσα σε αυτούς που τον επισκέφτηκαν ήταν και κάποιος Τοριτσέλι, απροσδιορίστου θέσεως που τον ρώτησε εν ψυχρώ: “Κύριε πρόεδρε, φαίνεται ότι θα ξαναγίνετε πρωθυπουργός. Πώς θα πολιτευθείτε στα διεθνή;”. Και ο Παπανδρέου απάντησε: “Αν ενδιαφέρεστε αν θα φύγω από το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη, δεν πρόκειται να φύγω. Βεβαίως, θα υπερασπίζομαι τα θέματα της πατρίδας μου μέσα στους Οργανισμούς αυτούς. Από εκεί και πέρα υπάρχουν εσωτερικά θέματα που δεν σας αφορούν, αλλά αφορούν εμένα και πρέπει να τα αντιμετωπίσω και δεν έχω να προσθέσω τίποτα παραπάνω”. Φυσικά, ανέπτυξε τις θέσεις του για τα θέματα της Μέσης Ανατολής και έθεσε ο ίδιος το θέμα της Τουρκίας, λέγοντας ότι δεν θα δεχτούμε απειλές και δεν πρόκειται να βάλουμε νερό στο κρασί μας. Στο Μακεδονικό τούς εξήγησε την ουσία του θέματος. Τα ίδια άλλωστε έλεγε και δημοσίως. Τον ευχαρίστησαν κι έφυγαν.
Και τότε μου λέει: “Κοίτα, ρε παιδί μου, μου ζήτησαν απροκάλυπτα να μάθουν τι θα κάνουμε”. Τον ρώτησα: “Ζητούν το ίδιο από όλους τους πρωθυπουργούς;”. “Οχι, μόνο από εμένα, γιατί εμένα δεν με εμπιστεύονται και καλά κάνουν που δεν με εμπιστεύονται”. Και συνέχισε: “Το ίδιο συνέβη και μετά το ’81. Επενέβησαν για να με δοκιμάσουν και απαίτησαν πράγματα απαράδεκτα. Εγώ τότε τους έδιωξα. Επανήλθαν και τότε τους είπα: Μη με πιέζετε προς αυτή την κατεύθυνση γιατί θα σας καταγγείλω και θα πάω σε νέες εκλογές. Κατόπιν τούτου δεν με ενόχλησαν καθόλου, αλλά με έβαλαν στη μαύρη λίστα, με αγνόησαν, σαν να μην υπήρχα”.
Οι Αμερικανοί ήξεραν ότι ο Ανδρέας είχε δύναμη στον λαό και προσπάθησαν να τον λυγίσουν για να μπει στο ύφασμα, αλλά όταν είδαν ότι αυτό δεν γινόταν τον άφησαν ήσυχο. Βέβαια, δεν τον κάλεσαν ποτέ στον Λευκό Οίκο στην πρώτη οκταετία του. Δεν ήταν λοιπόν ένας δημαγωγός, δεν ήταν ένας λαϊκιστής, εκείνο που ήθελε ήταν να έχει μαζί του τον κόσμο για να μπορεί να ασκεί την πολιτική του».
Το σύνθημα
«Τον κατηγορούν ακόμα και σήμερα για το “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ” μετά από τόσα χρόνια. Οτι το είπε, αλλά μετά δεν έφυγε. Η αλήθεια είναι διαφορετική. Από το ’74 ώς το ’81 ο Καραμανλής προσπαθούσε να πετύχει την ένταξη στην ΕΟΚ και την επιστροφή στο ΝΑΤΟ από το οποίο ο ίδιος βγήκε το 1974. Η ΕΟΚ το εκμεταλλεύτηκε και στη συμφωνία εισδοχής είχε το πάνω χέρι. Η συμφωνία ήταν ετεροβαρής. Αυτό ο Ανδρέας το γνώριζε και αποφάσισε να πει το “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ” έτσι ώστε ερχόμενος στην κυβέρνηση να μπορεί να διαπραγματευθεί. Και το έκανε. Πέτυχε πολλά πράγματα στην ΕΟΚ, λιγότερα στο ΝΑΤΟ.
Μια μέρα μου είπε: “Ενώσεις κρατών στην Ιστορία έχουν γίνει πολλές φορές. Αυτό που παρατηρείται στις ενώσεις αυτές είναι ότι κάποιος μεγάλος έχει το πάνω χέρι και προσπαθεί μαζί με κάνα δυο άλλους να πιέσουν τους μικρότερους. Επομένως είναι καλό να μπαίνεις αλλά να έχεις υπόψη σου ότι επειδή είσαι μικρός θα πρέπει να παλεύεις κάθε μέρα, διαφορετικά θα σε φάνε λάχανο και δεν θα σε παίρνουν υπόψη τους”. Αυτός ήταν ο αγώνας που έδωσε, και η Θάτσερ τον παραδέχτηκε όταν είπε: “Εγώ είμαι αντίθετη με την πολιτική του, αλλά πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν υπήρχε Σύνοδος που να μην κέρδιζε κάτι για τη χώρα του”».
Διαβάστε τη συνέχεια στο www.kathimerini.gr
Τα άρθρα που δημοσιεύουμε δεν απηχούν αναγκαστικά τις απόψεις μας και δεν δεσμεύουν παρά τους συγγραφείς τους. Η δημοσίευσή τους έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε με τις θέσεις που υιοθετούν, αλλά με το αν τα κρίνουμε ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας.
