Μπροστά στις κλειστές κάμερες των Αρχών: Πεθαίνοντας στο βαθύτερο σημείο της Μεσογείου
Συνεργατική έρευνα των Solomon, Forensis, Guardian και ARD παρουσιάζει την πληρέστερη έως σήμερα αποτύπωση της πορείας του αλιευτικού σκάφους Adriana μέχρι και τη βύθισή του, που οδήγησε στον πνιγμό πάνω από 600 ανθρώπων υπό ελληνική και ευρωπαϊκή εποπτεία. Έγγραφο αποκαλύπτει ότι, σύμφωνα με συστάσεις της Frontex, το σκάφος του Λιμενικού όφειλε να καταγράφει.
6 Ιουλίου 2023
Τα ξημερώματα της 14ης Ιουνίου, οι υπερσύγχρονες κάμερες του ΠΠΛΣ-920 παρέμειναν κλειστές.
Το φονικότερο ναυάγιο εντός της ελληνικής Ζώνης Έρευνας και Διάσωσης, ένα από τα μεγαλύτερα που γνώρισε ποτέ η Μεσόγειος, φέρεται να μην έχει αποτυπωθεί οπτικά.
Υπάρχουν αεροφωτογραφίες του υπέρφορτου αλιευτικού πολλές ώρες πριν. Βίντεο που τραβήχτηκαν από παραπλέοντα τάνκερ, πριν λάβουν εντολή να αποχωρήσουν από το σημείο. Δορυφορικές εικόνες που αποτυπώνουν την κίνησή του.
Αλλά τρεις εβδομάδες μετά, οι ακριβείς συνθήκες κατά τις οποίες ανετράπη το Adriana ανοιχτά της Πύλου, οδηγώντας στον θάνατο τουλάχιστον 600 ανθρώπων, παραμένουν άγνωστες.
Σε ένορκες καταθέσεις και συνεντεύξεις τους, ορισμένοι από τους μόλις 104 επιζώντες αποδίδουν την βύθιση του αλιευτικού σε απόπειρα ρυμούλκησής του προς τα ιταλικά νερά από σκάφος του Λιμενικού Σώματος.
Το Λιμενικό υπογραμμίζει ότι έσωσε ανθρώπινες ζωές, και υποστηρίζει ότι για την ανατροπή του σκάφους ευθύνεται η αναταραχή των επιβαινόντων.
Σήμερα το Solomon, στο πλαίσιο κοινής έρευνας με την ερευνητική ομάδα Forensis (αδερφή οργάνωση του Forensic Architecture), τη βρετανική εφημερίδα Guardian και τη γερμανική κρατική τηλεόραση ARD αποκαλύπτει: το σκάφος ΠΠΛΣ-920 του Λιμενικού Σώματος, το μόνο σκάφος στο σημείο κατά την ανατροπή του Adriana, όφειλε να καταγράφει τις ενέργειές του, αφού σε έγγραφο της Frontex από το 2021 περιλαμβάνεται σύσταση προς τις ελληνικές αρχές για συνεχή καταγραφή των επιχειρήσεων.
Εάν το είχε πράξει, τα ερωτήματα των συγγενών εκατοντάδων θυμάτων δεν θα παρέμεναν σήμερα αναπάντητα.
Οι κάμερες του ΠΠΛΣ-920 έπρεπε να λειτουργούν
Ως το μεσημέρι της 13ης Ιουνίου, οι ελληνικές και ιταλικές Αρχές και η Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, είχαν λάβει γνώση της κατάστασης του υπέρφορτου αλιευτικού, που είχε συμπληρώσει τέσσερις ημέρες πλέοντας δίχως προσανατολισμό στην κεντρική Μεσόγειο, με μοναδικό οδηγό μια πυξίδα και τη θέση του ήλιου.
Και η ομάδα ακτιβιστών Alarm Phone είχε μεταφέρει το απεγνωσμένο SOS των περίπου 750 ανδρών, γυναικών, και παιδιών —κυρίως από το Πακιστάν, την Αίγυπτο και τη Συρία— που, ελλείψει πόσιμου νερού, χρησιμοποιούσαν τα κορδόνια των παπουτσιών τους για να κατεβάσουν δοχεία στη θάλασσα: «Ζητούν επειγόντως βοήθεια».
Το σκάφος ΠΠΛΣ-920, που έλαβε εντολή να αποπλεύσει από το λιμάνι της Σούδας για να συνδράμει, αποτελεί από το 2021 «καμάρι» του Λιμενικού. Χρηματοδοτημένο κατά 90% από ευρωπαϊκούς πόρους, είναι ένα από τα καλύτερα εξοπλισμένα σκάφη που διαθέτει η Ελλάδα.
Και το τιμόνι του δεν θα μπορούσε να βρίσκεται σε καλύτερα χέρια: μόλις λίγους μήνες πριν, στα τέλη Μαρτίου, ο κρητικός καπετάνιος του είχε βραβευθεί για «την πολύτιμη συνεισφορά του στην προστασία των θαλάσσιων συνόρων και της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα».
Σύμφωνα με το ίδιο το Λιμενικό, το ΠΠΛΣ-920, όπως και τα τρία αδερφά του πλοία (ΠΠΛΣ-900, ΠΠΛΣ-910 και ΠΠΛΣ-930), διαθέτει δύο υπερσύγχρονα συστήματα θερμικών καμερών. Κατά το Λιμενικό Σώμα, όμως, οι κάμερες την ώρα της ανατροπής του αλιευτικού δεν λειτουργούσαν, επειδή η προσοχή του πληρώματος ήταν στραμμένη στη διάσωση.
«Όταν έχουμε ένα περιστατικό, προσπαθούμε να έχουμε τη δυνατότητα να επιχειρήσουμε απρόσκοπτα. Το να θέσεις κάποια μέλη του πληρώματος ανενεργά ούτως ώστε να μπορέσουν να τραβήξουν βίντεο, καταλαβαίνετε ότι δεν είναι δόκιμο», δήλωσε στις 15 Ιουνίου ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος Νίκος Αλεξίου, δικαιολογώντας τη μη καταγραφή του περιστατικού.
Ωστόσο, ένα από τα τρία πρώην και νυν στελέχη του Λιμενικού που μίλησαν στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας, είπε ότι οι συγκεκριμένες κάμερες δεν απαιτούν συνεχή χειρισμό και ότι υπάρχουν ακριβώς για να καταγράφουν τέτοια περιστατικά.
Αλλά υπάρχει ακόμα μια κρίσιμη διάσταση: έγγραφο αποκαλύπτει ότι, σύμφωνα με συστάσεις της Frontex τον Μάρτιο του 2021, το σκάφος του Λιμενικού όφειλε να καταγράφει τις ενέργειές του.
Εφόσον είναι δυνατόν, αναφέρεται, όλες οι δράσεις των μέσων της Frontex στην Ελλάδα, αλλά και των μέσων που έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω της Frontex για να επιχειρούν στην Ελλάδα, «θα πρέπει να τεκμηριώνονται με συνεχή βιντεοσκόπηση».
Η αγορά του ΠΠΛΣ-920, ενός εκ των τεσσάρων υπερσύγχρονων σκαφών που αγοράστηκαν έναντι 55,5 εκατ. ευρώ, έχει χρηματοδοτηθεί κατά 90% μέσω της Frontex. Προβλέπεται δε να «διατίθεται για τέσσερις μήνες ετησίως σε αποστολές της Frontex εκτός ελληνικών υδάτων».
Η Frontex προχώρησε σε συστάσεις για οπτική καταγραφή των επιχειρήσεων, κατά τη διάρκεια συνάντησης εργασίας παρουσία εκπροσώπων άλλων ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ύστερα από καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την πλευρά του Λιμενικού Σώματος.
Οι καταγγελίες που είχαν εξεταστεί από ομάδα εργασίας του Δ.Σ. της Frontex αναφέρονταν στην ίδια ακριβώς πρακτική, που αποδίδεται στο ΠΠΛΣ-920: της ρυμούλκησης εκτός ελληνικών υδάτων πλεουμένων με αιτούντες άσυλο.
Διαβάστε τη συνέχεια στο wearesolomon.com
Τα άρθρα που δημοσιεύουμε δεν απηχούν αναγκαστικά τις απόψεις μας και δεν δεσμεύουν παρά τους συγγραφείς τους. Η δημοσίευσή τους έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε με τις θέσεις που υιοθετούν, αλλά με το αν τα κρίνουμε ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας.
