Του Δρ. Αντώνη Λαγγουράνη (*)
Αγαπητές συμπατριώτισσες και αγαπητοί συμπατριώτες,
σας εύχομαι χρόνια πολλά, υγεία και πρόοδο για το 2022, που όλοι θέλουμε να είναι
καλύτερο από τα προηγούμενα, ιδίως από τα δύο τελευταία, χρόνια. Ευχές και ευχαριστίες
στον φίλο και Πρόεδρο Μπάμπη Καρέλη, καθώς και στα λοιπά μέλη του διοικητικού
συμβουλίου του Συλλόγου των Απανταχού Αμφισσέων, για την τιμητική πρόσκληση να
επικοινωνήσω μαζί σας, μέσω αυτού του κειμένου.
Λόγω του κορωνοϊού, που μας έχει αναστατώσει και μας ταλαιπωρεί από διετίας,
αισθάνθηκα την ανάγκη να σταθώ σε μια πλευρά αυτού του προβλήματος στην οποία δεν
έχουμε δώσει τη δέουσα σημασία. Πιστεύω ότι αυτά τα οποία θα αναφερθούν εδώ δεν θα
σας είναι αδιάφορα και θα φροντίσω να μην είναι πολύ κουραστικά.
Πριν συνεχίσω, θεωρώ απαραίτητο να επανεξετάσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε
την, έν τινι μέτρω, σχέση μας με τα μικρόβια, διότι αυτή συνδέεται άμεσα με το σημερινό
μας θέμα, και να υπενθυμίσω ότι ο βασικός εχθρός μας δεν είναι μόνο τα μικρόβια αυτά
καθ’ εαυτά, αλλά και, κυρίως, ο εαυτός μας. Μεγαλύτερη σημασία έχει η άμυνα, το
φρούριο, δηλαδή η αντίσταση του οργανισμού μας και μικρότερη οι εντός και εκτός ημών
υπάρχοντες μικροοργανισμοί.
Αυτή η αντίσταση, η οποία εξαρτάται από τις συνήθειες και γενικά από τον τρόπο της
ζωής, τις περιβαλλοντικές επιδράσεις και τις γενετικές προδιαθέσεις, που διαφέρουν από
άτομο σε άτομο, αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα της εν ισορροπία ή όχι συμβίωσής
μας με τα πανταχού παρόντα και τα πάντα πληρούντα μικρόβια. Η παρουσία μικροβίων
είναι συμφυής με την ανθρώπινη ύπαρξη. Ζωή χωρίς μικρόβια δεν υπήρξε, δεν υπάρχει,
ούτε είναι ποτέ δυνατόν να υπάρξει.
Το δέρμα, οι βλεννογόνοι του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος, ιδίως του
παχέος εντέρου αποικίζονται, φυσιολογικά, από τρισεκατομμύρια μικρόβια. Αυτά τα
μικρόβια βρίσκονται σε δυναμική αλληλεπίδραση, οικολογική ισορροπία και ωφέλιμη
συνεργασία όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με τον οργανισμό μας. Έως και βιταμίνες
παράγονται από αυτά τα μικρόβια στο παχύ έντερο, όπως η βιταμίνη Β6, η Β12, η Κ κ.ά. Ο
συνολικός αριθμός αυτών των μικροβίων (υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 100
τρισεκατομμύρια) αποτελεί το αποκαλούμενο μικροβίωμά μας και περιλαμβάνει
σταφυλοκόκκους, στρεπτοκόκκους, εντεροκόκκους, πρωτείς , κολοβακτηρίδια,
ψευδομονάδες, γαλακτοβάκιλους και πολλά άλλα είδη μικροοργανισμών. Σε μια έρευνα
που διεξήχθη στην Αμερική, προ τριακονταετίας, διαπιστώθηκε ότι οι συμμετέχοντες σ’
αυτή, σε ποσοστό 20%, φιλοξενούσαν στον φάρυγγά τους στρεπτοκόκκους χωρίς να
νοσούν.
Όταν για διάφορους λόγους δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις,
κάποιο από αυτά τα μικρόβια μπορεί να πολλαπλασιαστεί υπέρμετρα, με επακόλουθο την
ανάπτυξη μίας νόσου (οξεία αμυγδαλίτιδα από στρεπτόκοκκο, πνευμονία από
πνευμονιόκοκκο ή από κάποιο άλλο μικρόβιο, ουρολοίμωξη από κολοβακτηρίδιο και
πολλές άλλες).
Τα αντιβιοτικά, που τις περισσότερες φορές λαμβάνονται χωρίς απόλυτη ένδειξη,
αποτελούν μόνο μία από τις πολλές αιτίες διατάραξης της οικολογικής ισορροπίας, διότι
εξολοθρεύουν πολλά είδη μικροβίων, τα οποία είναι ευαίσθητα σε αυτά, με αποτέλεσμα
τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό, λόγω ελλείψεως ανταγωνισμού, των ανθεκτικών ειδών.
Επίσης, η κατανάλωση σύνθετων και απλών ραφιναρισμένων υδατανθράκων, ιδίως της ζάχαρης του εμπορίου, που απαντάται στα γλυκά, τα αναψυκτικά και σε διάφορες άλλες
ανθυγιεινές τροφές, τις οποίες καταναλώνουμε αφειδώς, ευνοεί την ανάπτυξη των
δυνητικά παθογόνων μικροβίων και μυκήτων.
Αποτέλεσμα της κατάχρησης αντιβιοτικών – και της κατανάλωσης ανθυγιεινών τροφίμων
– μπορεί να είναι η δημιουργία άλλων, ειδικού τύπου, λοιμώξεων, από τις πιο απλές, όπως
η στοματίτις και η αιδοιοκολπίτις από μύκητες, μέχρι τις πιο βαριές, όπως μια
σταφυλοκοκκική ή μυκητιασική κολίτις, οι οποίες είναι πιθανόν να αποβούν μοιραίες.
Παρενθετικά, τα πιο ωφέλιμα για τον οργανισμό μας μικρόβια (διάφορα είδη
γαλακτοβακίλλων και δισχιδών βακτηριδίων) αποκαλούνται «προβιοτικά» και οι υγιεινές
τροφές, οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξή τους, «πρεβιοτικές», σε αντίθεση με τις
ανθυγιεινές που προάγουν τον πολλαπλασιασμό των δυνητικά παθογόνων μικροβίων.
Όταν είμαστε καλά, δηλαδή όταν η ψυχικο–σωματικο–διανοητική κατάστασή μας είναι
φυσιολογική και, επομένως, η φυσική ανοσία μας (κυτταρική και χημική) ακέραιη τα
υπάρχοντα στον οργανισμό μας μικρόβια, καθώς και τα περιβαλλοντικά, δεν μπορούν να
δημιουργήσουν εύκολα νόσο. Πρέπει να υπάρξουν οι κατάλληλες γενικές και τοπικές
συνθήκες (οι προδιαθεσικοί παράγοντες) εντός του οργανισμού μας, για να μπορέσουν οι
διάφοροι μικροοργανισμοί να δράσουν βλαπτικά εκεί που αδυνατούσαν προηγουμένως.
Το ίδιο συμβαίνει και με τους ιούς, με τη διαφορά ότι, σε αντίθεση με τα μικρόβια, αυτοί
δεν συνυπάρχουν φυσιολογικά με τον οργανισμό μας. Πάντοτε εισβάλλουν είτε δια της
αναπνευστικής είτε δια της πεπτικής οδού (π.χ. ο ιός της γρίπης και της ηπατίτιδας Α,
αντίστοιχα) είτε υποδορίως, ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως, όπως ο ιός που δημιουργεί το
σύνδρομο της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS) και ο ιός της ηπατίτιδας Β.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τον κορωνοϊό, αυτόν τον πολύ μεγάλης μεταδοτικότητας ιό,
που δημιούργησε αυτή τη λαίλαπα, την πανδημία, η οποία είχε (και συνεχίζει να έχει) ως
επακόλουθο τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων και την ανεργία και, επομένως, την
οικονομική εξαθλίωση εκατοντάδων άλλων εκατομμυρίων.
Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, πέραν των άλλων προβλημάτων που
δημιούργησαν (και δημιουργούν), συμβάλλουν και στην αύξηση της πιθανότητας για
εμφάνιση άλλων παθολογικών καταστάσεων, ανεξαρτήτως κορωνοϊού, όπως είναι η
υπέρταση, τα εγκεφαλικά επεισόδια, οι καρδιακές αρρυθμίες, το έμφραγμα του
μυοκαρδίου, η κατάθλιψη και πλείστα όσα άλλα δεινά. Αυτά οφείλονται στο άγχος, τη
στενοχώρια, τον φόβο, την ανασφάλεια, την αβεβαιότητα για το μέλλον (που έπληξαν ,
κυρίως, τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα) και στην κακή διατροφή. Όποιος δεν έχει
την οικονομική δυνατότητα να καλύψει βασικές ανάγκες του και να τραφεί υγιεινά,
αναπόφευκτα, θα στραφεί προς φθηνές, κακής ποιότητας, δηλαδή σε ανθυγιεινές τροφές,
με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει και ένας άλλος παράγων που συμβάλλει στην
αύξηση αυτού του είδους της νοσηρότητας. Πολλοί πάσχουν από διάφορα χρόνια
προβλήματα υγείας, τα οποία κατά το παρελθόν αντιμετώπιζαν με τον καλύτερο δυνατό
τρόπο, έχοντας συστηματική ιατρική παρακολούθηση, ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Την
περίοδο της πανδημίας αποφεύγουν να πάνε στους γιατρούς και στα νοσοκομεία, λόγω
φόβου μετάδοσης του ιού.
Χειρουργικές επεμβάσεις (και άλλου είδους ιατρικές παρεμβάσεις) αναβάλλονται,
εργαστηριακές εξετάσεις αίματος, ούρων και άλλων βιολογικών υγρών, καθώς και
απεικονιστικοί και ενδοσκοπικοί έλεγχοι δεν διενεργούνται, με ολέθρια μερικές φορές
αποτελέσματα. Π.χ., μια ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου, για διερεύνηση σιδηροπενικής
αναιμίας, τυχαίως ανακαλυφθείσας σ’ ένα ηλικιωμένο άτομο, θα μπορούσε να
* Ο Αντώνης Λαγγουράνης είναι παθολόγος και νεφρολόγος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην Διευθυντής του Νεφρολογικού Τμήματος του νοσοκομείου Αλεξάνδρα, πρώην Διευθυντής της Υπηρεσίας Μεταμοσχεύσεων (ΥΣΕ). Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου “Ποιός μπορεί να μας γιατρέψει”, από τις εκδόσεις Κουκκίδα. Το άρθρο του που δημοσιεύουμε εδώ πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Σάλωνα, που εκδίδει ο Σύλλογος των απανταχού Αμφισσέων.
Τα άρθρα που δημοσιεύουμε δεν απηχούν αναγκαστικά τις απόψεις μας και δεν δεσμεύουν παρά τους συγγραφείς τους. Η δημοσίευσή τους έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε με τις θέσεις που υιοθετούν, αλλά με το αν τα κρίνουμε ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας.
Διαβάστε επίσης
