Η Πορτογαλία προεδρεύει της Ε.Ε. με -σχεδόν αποκλειστική- ατζέντα τον κορονοϊό, όμως τα πρόσφατα υγειονομικά δεδομένα την καθιστούν μάλλον παράδειγμα προς αποφυγή ● Την περυσινή άνοιξη η Λισαβόνα τα πήγε περίφημα, αλλά ύστερα χαλάρωσε τα μέτρα, άνοιξε εν λευκώ τον τουρισμό και τα αποτελέσματα ήταν τραγικά ● Ασθενείς περίμεναν μέχρι και 12 ώρες στο ασθενοφόρο να αδειάσει κάποια κλίνη σε νοσοκομείο!
Της Μαργαρίτας Βεργολιά
6 Φεβρουαρίου 2021
Tην περασμένη άνοιξη, στο πρώτο κύμα της πανδημίας, η Πορτογαλία των 10,3 εκατομμυρίων κατοίκων θεωρήθηκε ένα από τα λεγόμενα «success stories» της Ευρώπης. Είχε επιβάλει από νωρίς αυστηρή καραντίνα. Και -σε αντίθεση με το τότε δράμα της γειτονικής της, Ισπανίας- κατάφερε να βγει σχετικά αλώβητη από τον εφιάλτη, με «μαύρη παρακαταθήκη» -πέρα από τους περίπου 1.000 νεκρούς από κορονοϊό- την καθυστέρηση σχεδόν 120.000 «μη απαραίτητων» χειρουργικών επεμβάσεων και περίπου 10 εκατομμυρίων ιατρικών εξετάσεων. Πολλές από αυτές δεν έχουν ακόμη γίνει…
Εκτοτε, κυρίως από το φθινόπωρο και κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας, η χώρα ανοιγόκλεινε με το μοντέλο του γνωστού «ακορντεόν», με τοπικού χαρακτήρα μέτρα. Μέχρι που ήλθαν τα Χριστούγεννα, που η κυβέρνηση μειοψηφίας υπό τον σοσιαλιστή Αντόνιο Κόστα διακήρυξε -με το βλέμμα στραμμένο στην οικονομία- πως ήθελε «να τα σώσει».
Οι περιορισμοί χαλάρωσαν. Οικογένειες και παρέες ξανάσμιξαν. Στη χώρα κατέφτασαν τουρίστες -πολλοί Βρετανοί- και φυσικά ομογενείς από το εξωτερικό, που έσπευσαν στα πάτρια εδάφη, σε πείσμα των ελέγχων που είχαν τεθεί σε εφαρμογή στα αεροδρόμια. Μοιραία, πολλοί από αυτούς έφεραν μαζί τους τα νέα, παραλλαγμένα στελέχη του κορονοϊού. Κυρίως το εξαιρετικά μεταδοτικό εκ Βρετανίας «B117», που τώρα πια ευθύνεται για τουλάχιστον τα μισά από τα νέα κρούσματα στην Πορτογαλία ημερησίως.
Από τις αρχές κιόλας του Ιανουαρίου -οπότε η Λισαβόνα ανέλαβε τα «ηνία» της εξάμηνης εκ περιτροπής προεδρίας της Ε.Ε., με την καυτή «πατάτα» του κορονοϊού στα «χέρια»- η επιδημιολογική κατάσταση άρχισε να επιδεινώνεται με γεωμετρική πρόοδο στη χώρα της Ιβηρικής. Μέσα σε λίγες ημέρες, ο ρυθμός μολύνσεων και θανάτων από τον Covid-19 έγινε από τους υψηλότερους στον κόσμο, πολύ πιο πάνω από τον μέσο όρο της Ευρώπης.
Ομως χρειάστηκε να φτάσουν μέσα Ιανουαρίου μέχρι η κυβέρνηση μειοψηφίας να πάρει τη -δύσκολη από οικονομικής πλευράς- απόφαση να επιβάλει νέα καραντίνα. Πέρασε ακόμη μία εβδομάδα για να κλείσουν τα σχολεία. Παρ’ όλα αυτά, διεξήχθησαν κανονικά οι προεδρικές εκλογές της 24ης Ιανουαρίου, με ποσοστό συμμετοχής λίγο πάνω από 39%. Την περασμένη εβδομάδα, η Πορτογαλία σχεδόν σφράγισε τα σύνορα, απαγορεύοντας για ένα 15θήμερο σε όλους τους πολίτες της, «πλην εξαιρετικών περιπτώσεων, τις μετακινήσεις από ξηράς, αέρος και θαλάσσης». Η καραντίνα παρατάθηκε μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου.
Το κακό, ωστόσο, είχε ήδη γίνει. Τα κρούσματα τετραπλασιάστηκαν μέσα σε μόλις έναν μήνα, με περισσότερες από 300.000 καταγεγραμμένες νέες μολύνσεις τον Ιανουάριο: περίπου το 3% του πληθυσμού! Το ίδιο διάστημα, οι νεκροί από κορονοϊό έφτασαν τους 5.576: οι μισοί από όσους έχουν συνολικά αναφερθεί λόγω κορονοϊού στην Πορτογαλία.
Τα νοσοκομεία, φυσικά, γέμισαν. Σε αρκετά αναφέρονται ελλείψεις σε ιατρικό οξυγόνο. Στο μεγαλύτερο νοσοκομείο στην πρωτεύουσα Λισαβόνα, ασθενείς χρειάστηκε να περιμένουν έως και δώδεκα ώρες μέσα στο ασθενοφόρο, μέχρι να αδειάσει κάποιο κρεβάτι στους θαλάμους νοσηλείας. Ακόμη πιο δραματική είναι η κατάσταση στις ΜΕΘ, όπου οι διαθέσιμες κλίνες σπανίζουν.
«Ειλικρινά δεν πίστευα ότι θα μπορούσε να συμβεί ποτέ αυτό στην Πορτογαλία, με ασθενείς να ψάχνουν από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, προσπαθώντας να σωθούν», λέει στους New York Times ο εντατικολόγος Τομάς Λάμας. «Ασθενείς με χρόνια νοσήματα ή ηλικιωμένοι, που πριν από τρεις μήνες θα εισάγονταν στις ΜΕΘ, τώρα δεν θα είχαν καμία τέτοια τύχη»…
«Ζήσαμε πολύ δύσκολες στιγμές, αλλά τίποτα δεν συγκρίνεται με αυτό», έγραψε τις προάλλες στο twitter o νοσηλευτής Μάριο Αντρέ Μασέντο. «Καταφέρνουμε, ωστόσο, να σώσουμε πάρα πολλές ζωές». Το τίμημα, βαρύ.
Σε ένα ήδη υποστελεχωμένο και υποχρηματοδοτούμενο δημόσιο σύστημα υγείας -μετά και τη «λαίλαπα» του πορτογαλικού μνημονίου- πάνω από 23.000 γιατροί (σχεδόν οι μισοί του υφιστάμενου δυναμικού) μολύνθηκαν από κορονοϊό. Εξ αυτών, γράφει το ισπανικό πρακτορείο Efe, έχουν αναρρώσει μόνον οι μισοί.
«Αυτό που τώρα επείγει είναι να στηθούν νοσοκομεία εκστρατείας για τη νοσηλεία των πιο ελαφρά νοσούντων, ώστε να ελευθερωθούν κλίνες για όσους είναι πιο σοβαρά», γράφει σε άρθρο της στον ιστότοπο Politico η οικονομολόγος Σουζάνα Περάλτα. Ομως «για να συμβεί αυτό» και η Πορτογαλία να μη γίνει «το νέο σύμβολο της αποτυχίας της Ευρώπης», υπογραμμίζει, «χρειαζόμαστε ιατρικό εξοπλισμό, επιμελητειακή υποστήριξη και, ει δυνατόν, έμψυχο δυναμικό».
Στον άμεσο σχεδιασμό της σοσιαλιστικής κυβέρνησης Κόστα είναι η πρόσληψη γιατρών από το εξωτερικό, με ετήσιες συμβάσεις. Από την περασμένη εβδομάδα, εν τω μεταξύ, άρχισαν οι πρώτες αεροδιακομιδές από τα ηπειρωτικά προς τη νησιωτική Μαδέρα, όπου το πρόβλημα με τον κορονοϊό δεν είναι τόσο οξύ. Ωστόσο, ούτε κι αυτό αρκεί.
Εντός της εβδομάδας, η Αυστρία ανταποκρίθηκε στις πορτογαλικές εκκλήσεις για διεθνή βοήθεια, ανοίγοντας τις ΜΕΘ της σε 10-15 Πορτογάλους ασθενείς. Ανάλογη κίνηση προανήγγειλε και η Ισπανία. Την Τετάρτη, κατέφτασε αισίως στη Λισαβόνα στρατιωτικό μεταγωγικό αεροσκάφος από τη Γερμανία, μεταφέροντας 8 στρατιωτικούς γιατρούς, 18 νοσηλευτές, 40 φορητούς και 10 στατικούς αναπνευστήρες, καθώς και 150 νοσοκομειακές κλίνες.
«Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, πρέπει να δείξουμε ότι οι χώρες μπορούν να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες προκλήσεις μόνο εάν είναι ενωμένες», είπε ο στρατιωτικός γιατρός Ούλριχ Μπομγκέρτνερ, μέλος του εμβολιασμένου γερμανικού κλιμακίου. «Θα είμαστε για πάντα ευγνώμονες», διεμήνυσε ο Πορτογάλος πρέσβης στη Γερμανία. Στο μεσοδιάστημα, στην Ευρώπη, ο λεγόμενος «πόλεμος των εμβολίων» καλά κρατεί…
«Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι δύσκολες», προειδοποιεί ο Πορτογάλος υπουργός Οικονομίας Πέδρο Σίζα Βιέιρα – που στα μέσα Ιανουαρίου βρέθηκε και αυτός θετικός στον κορονοϊό, όπως και άλλα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Μπορεί τα τελευταία 24ωρα, άλλωστε, τα μέτρα να δείχνουν επιτέλους να αποδίδουν, με μείωση του αριθμού κρουσμάτων και θανάτων. Ομως, τα κατάμεστα νοσοκομεία είναι επί ποδός, εν αναμονή νέων εισαγωγών από τους νέους μολυνθέντες.
Στο μεσοδιάστημα, το πρόγραμμα εμβολιασμού σέρνεται, υπό τη «σκιά» και εγχώριων σκανδάλων. Μέχρι σήμερα, 350.000 Πορτογάλοι έχουν λάβει την πρώτη δόση και μόλις 75.000 και τη δεύτερη -ανάμεσά τους πολλοί πολιτικοί, δήμαρχοι, η γυναίκα ενός γιατρού, η μάνα ενός ιερέα, μέχρι και οι υπάλληλοι ενός ζαχαροπλαστείου στο Πόρτο, που έσπευσαν να πάρουν τη σειρά όσων είχαν προτεραιότητα. Ητοι των υγειονομικών πρώτης γραμμής -που δουλεύουν νυχθημερόν, παίζοντας τη ζωή τους «κορόνα-γράμματα» στο καθήκον-, τροφίμων και νοσηλευτών σε οίκους ευγηρίας και πολιτών άνω των 80 ετών.
Παραδεχόμενος λακωνικά «παρατυπίες» στη διαδικασία, ο επικεφαλής της ομάδας εργασίας για τους εμβολιασμούς, Φρανσίσκο Ράμος, υπέβαλε την Τετάρτη την παραίτησή του. Ελλείψει σκευασμάτων, εν τω μεταξύ (η Πορτογαλία αναμένει μόλις το ήμισυ των αρχικά προγραμματισμένων δόσεων έως τον Μάρτιο, εξαιτίας των καθυστερήσεων από τις παρασκευάστριες εταιρείες), η πρώτη φάση των εμβολιασμών παρατάθηκε κατά δύο μήνες, μέχρι τον Απρίλιο.
«Δεν υπάρχει λόγος να κρύβουμε την πραγματικότητα», τόνισε σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ο άρτι επανεκλεγείς κεντροδεξιός πρόεδρος, Μαρσέλο ντε Σόοουζα. «Ο,τι κάνουμε μέχρι τον Μάρτιο θα καθορίσει την πορεία των πραγμάτων την άνοιξη, το καλοκαίρι και, ίσως, το φθινόπωρο». Από κάθε άποψη -υγειονομική, οικονομική, κοινωνική και πολιτική- ο δρόμος φαντάζει κακοτράχαλος…
Πηγή: www.efsyn.gr
