Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Υπάρχει ένα σχέδιο που θα μπορούσαμε να το πούμε Σ, ή θα μπορούσαμε να το πούμε Ε, γιατί θα ήταν ο Εφιάλτης των Πιστωτών και όσων οργάνωσαν τον πόλεμο κατά του ελληνικού λαού. Το σχέδιο αυτό είναι το μόνο που έχει μια πιθανότητα να γλυτώσει τη χώρα, όχι με την έννοια να την επαναφέρει στο σημείο που βρισκόταν το 2009-10, αλλά τουλάχιστον, αφενός να αποτρέψει την πολύ μεγαλύτερη καταστροφή που ετοιμάζεται για Ελλάδα-Κύπρο, αφετέρου να αφήσει ανοιχτή προοπτική για το μέλλον τους.
Προϋποθέτει την εμφάνιση ηγετικού υποκειμένου ικανού να το εφαρμόσει και μια κοινωνία που να μπορεί να κάνει αυτό που οι Γερμανοί αποκαλούν Γκεστάλτ, δηλαδή μια απότομη και κυρίως πλήρη αντιστροφή παραδείγματος. ‘Όταν βρεθείς σε αδυσώπητο κυκλώνα, μπορείς να βγεις μόνο από το μάτι του, όταν είσαι αντιμέτωπος με ισχυρότατη θύελλα μπορεί να βγεις μόνο πηγαίνοντας ακριβώς (για να μη σε πλαγιοκοπήσει) κόντρα στον άνεμο, πρέπει να χτυπήσεις πρώτα το ισχυρότερο, όχι το ασθενέστερο σημείο του αντιπάλου, εναλάσσοντας επιδέξια την αποφασιστικότητα του Αχιλλέα και την πανουργία του Οδυσσέα. Οι «ιδιοσυχνότητες σωτηρίας» είναι ακριβώς αντίθετες με τις «ιδιοσυχνότητες καταστροφής».
Ο χρόνος όμως και οι δυνατότητες εμφάνισης τέτοιου υποκειμένου και εφαρμογής τέτοιου πλάνου εξαντλούνται ταχέως. ‘Ισως η χώρα δεν μπορεί να το παράξει. ‘Ισως δεν έχει τα μέσα, ίσως δεν καταλαβαίνει την ανάγκη. Αν συνεχίσουμε όπως πάμε σήμερα, κινδυνεύουμε να χάσουμε σύντομα τις τελευταίες δυνατότητες των δύο κρατών μας, Ελλάδας και Κύπρου, να αντισταθούν στην καταστροφική δίνη, αν όχι τα ίδια τα κράτη.
Ο Εφιάλτης των Πιστωτών
Ποιος είναι ο «Εφιάλτης των Πιστωτών»; Να έρθει αύριο η ελληνική κυβέρνηση, αφού έχει κάνει ότι μπορεί για να αλλάξει το κλίμα στην Ευρώπη κι αφού έχει καταστήσει σαφή την αποφασιστικότητά της να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα στη διάθεσή της, περιλαμβανομένης της ψήφου της στα όργανα της ΕΕ και άλλων διεθνών οργανισμών, ισχυρή και υποστηριζόμενη από τον ελληνικό λαό, και να πει στην Ευρώπη:
«Κύριοι έχουμε καταστρέψει με τις αποφάσεις μας δύο χώρες-μέλη της ΕΕ, την Ελλάδα και την Κύπρο. Ιδού τα στοιχεία, ιδού οι εκθέσεις των διεθνών οργανισμών, οι δηλώσεις οικονομολόγων και πολιτικών, τα συμπεράσματα των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Παραδώσαμε την εξουσία που μας εμπιστεύθηκαν οι Ευρωπαίοι πολίτες στους εκπροσώπους του χρηματοπιστωτικού τομέα και μάλιστα ενός τομέα που εδρεύει συνήθως μάλλον στο Σίτυ και τη Νέα Υόρκη, παρά σε μας. Ταυτόχρονα, έχουμε προκαλέσει τεράστια, ανυπολόγιστη ζημιά στο ευρωπαϊκό μας σπίτι, στην αλληλεγγύη μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών, στο σχέδιο ευημερίας και ειρήνης που επιχειρήσαμε να αντιπαραθέσουμε στα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μαζί και στο παγκόσμιο κύρος της ΕΕ, δώσαμε τεράστια ικανοποίηση σε όσες δυνάμεις ενδέχεται να απεργάζονται την εξασθένιση ή την καταστροφή της ηπείρου μας. Αρχίζουμε όπως πάμε έναν τρίτο, οικονομικό παγκόσμιο πόλεμο. Η Ελλάδα πάντως δεν μπορεί να συγκατατεθεί στη συνέχιση μιας πορείας καταστροφής της. Ζητάμε τη διακοπή του μνημονίου λόγω ανθρωπιστικής καταστροφής και κινδύνων για την ασφάλεια του κράτους μας, ζητάμε ρήτρα μη περαιτέρω καταστροφής, γιατί δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε περαιτέρω κατάρρευση του ΑΕΠ, της απασχόλησης και κοινωνικών παροχών απαραίτητων για την διατροφή, την υγεία και την επιβίωση του ελληνικού πληθυσμού, ζητάμε τη βοήθειά σας για να αντιμετωπίσουμε αυτή την καταστροφή».
Πολλά άλλα θα μπορούσαν να προστεθούν σε μια τέτοια τοποθέτηση. Για να μπορέσει να την κάνει ένας Πρωθυπουργός πρέπει να έχει δίπλα του μια ομάδα οικονομολόγων, πολιτικών συμβούλων, διεθνολόγων και νομικών που να έχει δουλέψει μήνες το πιο δύσκολο, όχι το πιο εύκολο σενάριο. Τα επιχειρήματα πρέπει να είναι ποιοτικώς καλύτερα από αυτά της επιστολής ΣΥΡΙΖΑ προς Μπαρόζο, μεταξύ των δύο εκλογών, που δεν ήταν δυστυχώς πολύ ικανοποιητικά και εντός θέματος.
Μια υψηλοτάτου επιπέδου τεχνοκρατική προετοιμασία είναι απαραίτητη, αλλά δεν είναι επαρκής από μόνη της. ‘Οποιος κάνει μια τέτοια παρέμβαση πρέπει να συμπεριφέρεται ως Ευρωπαίος, να έχει βαθιά γνώση του αντικειμένου και, κυρίως, την απαιτούμενη «ψυχή», να έχει μεταμορφωθεί δηλαδή σε φορέα ιστορικής συνείδησης. Πρέπει να μπορεί να μετατρέψει την τραγωδία της χώρας σε πρόβλημα των εταίρων και συνομιλητών του, για δικούς τους, όχι για ελληνικούς λόγους.
Η απαραίτητη αντιστροφή πολιτικής κουλτούρας και πράξης
Για να είναι Ε (Εφιάλτης των πιστωτών), το σχέδιο Σ περιλαμβάνει μερικά στοιχεία που είναι απολύτως απαραίτητα όπως μια ριζική, σοκαριστική στροφή από την επικοινωνία στην πολιτική, από τον πολιτικάντικο στον λόγο της Αλήθειας, από το Φαίνεσθαι στο Είναι. Αντίθετα με ότι έχει διδάξει στους πολιτικούς μας η μεταπολίτευση και όχι μόνο, η αλήθεια (και οι ιδέες) είναι ισχυρότατο όπλο, πολύ ισχυρότερο από οποιοδήποτε πολιτικό όπλο και «τεχνολογία» ή επικοινωνιακό τρυκ και φανερά ικανό να ανατρέψει και το καλύτερο γκάλοπ (γιατί τα γκάλοπ είναι φωτογραφίες του παρελθόντος, εξ ορισμού ανίκανες να περιγράψουν ανατροπές). Φυσικά, η αλήθεια μπορεί να τυφλώσει όποιον την κυττάει στα μάτια ή να κάψει όποιον τη χρησιμοποιήσει. Παραμένει όμως το απόλυτο όπλο. Σε μια κατάσταση όπως αυτή που βρίσκονται σήμερα Ελλάδα και Κύπρος απλούστατα δεν υπάρχει άλλο όπλο.
Ας ανοίξουμε μια παρένθεση δίνοντας δύο παραδείγματα. Τις προάλλες ήρθε το ΔΝΤ να μας πει ότι φοροδιαφεύγουν οι γιατροί και οι δικηγόροι. Βρείτε μου εσείς ένα πολιτικό κόμμα που να κατονόμασε τη φοροδιαφυγή στην Ελλάδα, να μην την καυτηρίασε μόνο γενικά για να την αποδεχθεί ειδικά, να τόλμησε να συγκρουστεί με τη δική του πολιτικο-εκλογική βάση.
Θα μου πείτε «γίνονται αυτά;». Ακριβώς γιατί «δεν γίνονται» κοντεύουμε να πεθάνουμε. Η Ελλάδα ήταν και παραμένει απέραντο «εργολαβιστάν, λαμογιστάν, ρουσφετιστάν» κι αυτός ήταν ένας λόγος που επελέγη ως πρώτος στόχος της επίθεσης των αγορών. Δεν μπορεί να υπάρξει κανένα – και από κανέναν – εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης, χωρίς κριτική ανάλυση και ανελέητη πάλη εναντίον ενός συστήματος που, ακόμα και στις σημερινές συνθήκες, εξακολουθεί να δηλητηριάζει την ελληνική κοινωνία με τους τρόπους, τις συνενοχές και τη διαρκώς αναπαραγόμενη κουλτούρα του.
Δεύτερο παράδειγμα: ήρθε το ΔΝΤ (Καθημερινή, 24.5.2013) και είπε ουσιαστικά «έπρεπε να κάνετε αναδιάρθρωση χρέους το 2010, πριν από το πρόγραμμα», δηλαδή, επί το ελληνικότερο, είπε «έπρεπε να χρεωκοπήσετε». Φυσικά, οι εκ των υστέρων «αλήθειες» του ΔΝΤ είναι εξόχως ύποπτες, ακόμα και σήμερα όμως η «μη χρεωκοπία» παραμένει εθνικός στόχος ενώ είναι το πρώτο και κύριο εθνικό έγκλημα. Η χρεωκοπία είναι αντικειμενική κατάσταση, δεν εξαρτάται από τις σαχλαμάρες που μπορεί να λέει κάποιος. ‘Η ένα άτομο, μια επιχείρηση, ένα κράτος μπορούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ή δεν μπορούν – αυτό ορίζει τη χρεωκοπία. Από τη στιγμή που η Ελλάδα έφτασε, κακώς, αλλά έφτασε σε αδυναμία επαναχρηματοδότησης με αξιοπρεπείς όρους του χρέους της έπρεπε να απειλήσει με χρεωκοπία, δηλαδή στάση πληρωμών, και να την κάνει, αν δεν βρισκόταν άλλη λύση. ‘Όχι να πάει να υπογράψει όρους που ήταν αδύνατο να εκπληρώσει και που άφησαν κουφάρι την ελληνική οικονομία.
Και μελλοντικά, το πρώτο που οφείλει να κάνει μια ελληνική κυβέρνηση που θέλει να σταματήσει την καταστροφή, είναι να ζητήσει τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης επιτροπής προσωπικοτήτων, που θα αναζητήσουν τα αίτια και τους τρόπους δημιουργίας του ελληνικού χρέους και της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους.
Για να μπορέσει κάποιος να διακόψει το Μνημόνιο και να ζητήσει κάτι βιώσιμο σε αντάλλαγμα, πρέπει να είναι έτοιμος να φτάσει σε στάση πληρωμών και πρέπει να το έχει καταστήσει σαφές και στους Πιστωτές και στον ελληνικό λαό. Δεν γίνεται να κάνεις την έξοδο του Μεσολογγίου, υποσχόμενος βόλτα στην παραλία του Αιτωλικού. Και για να μην μετατραπεί αυτή η διακοπή σε τυχοδιωκτισμό, οφείλει να διαθέσει και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών του στην κατάλληλη προετοιμασία της, κινητοποιώντας το σύνολο των πατριωτικών δυνάμεων εντός και εκτός Ελλάδας (και Κύπρου), και των δυνητικών διεθνών συμμάχων, ανεξαρτήτως «προελεύσεως και καταγωγής», όχι βεβαίως σε βάση τυχόν κοινοβουλευτικής αριθμητικής, όσο στη βάση ενός σπουδαίου προγράμματος που θα επιβάλλει την ηγεμονία.
Για να μπορείς να πας, και επομένως να μπορείς να απειλήσεις με στάση πληρωμών, πρέπει να είσαι έτοιμος να περάσεις ακόμα και σε διοικητική οικονομία έκτακτης οικονομικής ανάγκης, ανεχόμενος απότομη πτώση του μέσου βιοτικού επιπέδου, αλλά δημιουργώντας ταυτόχρονα και δίκτυ ασφαλείας για το σύνολο του πληθυσμού, στηριζόμενος στα πιο φτωχά στρώματα, θίγοντας κατ’ ανάγκη άλλα κατ’ αναλογία με την ευμάρειά τους και δημιουργώντας συνθήκες μαχόμενης λαϊκής-εθνικής ενότητας, ανασυγκροτώντας δηλαδή το εν αποσυνθέσει κοινωνικό και εθνικό υποκείμενο. Οφείλεις επίσης να είσαι έτοιμος να πας σε εσωτερικό μέσο πληρωμής αν απαιτηθεί.
Τα πλάνα της Αυτοκρατορίας
Οι «Πιστωτές» και όλοι οι υπόλοιποι «διεθνείς νταβατζήδες» γνωρίζουν τους κινδύνους που ανέλαβαν ξεκινώντας την καταστροφή μιας ευρωπαϊκής χώρας και πλέον και μιας δεύτερης, της Κύπρου. Υπάρχει ένα στοιχείο φούσκας στην αυτοπεποίθησή τους και στο όλο πρόγραμμα, όπως υπήρξε όταν εισέβαλαν στο Ιράκ. Γνωρίζουν ότι, αν οι ευρωπαϊκοί λαοί αντιληφθούν τι ακριβώς είναι το πρόγραμμα, αν κινητοποιηθούν εναντίον του και αν παράγουν εναλλακτική μπορούν να τους διαλύσουν πολιτικά ή πάντως να τους δημιουργήσουν πολύ μεγάλα προβλήματα.
Για τον λόγο αυτό φρόντισαν, πρώτον, να απομονώσουν διεθνώς εκ των προτέρων την Ελλάδα και την Κύπρο, ιδίως υπονομεύοντας κάθε σχέση με τη Ρωσία και άλλους εναλλακτικούς πόλους, να μην έχει δηλαδή που να στραφεί και, αν φτάσουμε σε ρήξη με την Ευρώπη, να ξαναγυρίσουμε στην «αγκαλιά» της «μαμάς Αμερικής» και της υπό διαμόρφωση τουρκο-ισραηλινής ζώνης υπό επικυριαρχία των ΗΠΑ στη Μεσόγειο. Δεύτερο, προηγήθηκε σκληρή διεθνής επικοινωνιακή επίθεση κατά της Ελλάδας. Ακόμα και σήμερα, προσπαθούν με κάθε τρόπο να καταστρέψουν την εικόνα της Ελλάδας και, ευρύτερα, των Νοτίων. Η ΕΚΤ π.χ. παρήγγειλε μια μελέτη για τον ιδιωτικό πλούτο των Ελλήνων, έβαλε μέσα τα σπίτια μας, έβγαλε το συμπέρασμα ότι είμαστε πιο πλούσιοι από τους Γερμανούς. Δεν έκανε φυσικά μια έρευνα για το ποιες είναι οι επιπτώσεις του Μνημονίου στην υγεία του ελληνικού πληθυσμού. Δεν την ενδιαφέρει τι γίνεται πραγματικά. Την ενδιαφέρει να αποσείσει την ευθύνη από πάνω της και να βάλει τον ένα ευρωπαϊκό λαό εναντίον του άλλου.
Το 2008, όλος ο πλανήτης κατηγορούσε τις τράπεζες ως υπεύθυνες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Μέσα σε δύο χρόνια οι πάντες έχουν ξεχάσει τις ευθύνες αυτές και οι ευρωπαϊκοί λαοί, αντί να απαιτήσουν από τις κυβερνήσεις τους την αποφασιστική σύγκρουση με τον χρηματοπιστωτικό τομέα, έχουν μετατραπεί σε χρήσιμους, αλληλοσπαρασσόμενους ηλίθιους, όπως δύο φορές συνέβη, με τραγικές συνέπειες για την ήπειρο και τον πλανήτη, μέσα στον Εικοστό Αιώνα.
Ο Μοντγκόμερι νίκησε τον Ρόμελ με το βιβλίο του τελευταίου στο προσκεφάλι του. Συζητάμε πάρα πολύ στην Ελλάδα για το τι πρέπει να κάνουμε, χωρίς να λέμε και τίποτα συνήθως, σκεφτόμαστε πολύ λίγο τι μπορεί να θέλουν από μας. Οι Πιστωτές, οι ισχυρές διεθνείς δυνάμεις που μας επιτίθενται, γνωρίζουν ότι αν τεθεί με τους όρους που σκιαγραφήσαμε πολύ πρόχειρα παραπάνω το ελληνικό και ευρωπαϊκό πρόβλημα, θα έχουν σοβαρό, μείζον πολιτικό ζήτημα. Τα τελευταία πράγματα που χρειάζονται είναι α) να αποδοθεί στο Μνημόνιο η καταστροφή της Ελλάδας, β) να εξετασθούν οι ευθύνες του χρηματοπιστωτικού τομέα, γ) να αντιμετωπισθεί ορθολογικά και να τεθεί πολιτικά, έστω ως διεκδίκηση, το ζήτημα της αναμόρφωσης και επομένως ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής δομής σε μια διαφορετική κατεύθυνση, ένα νέο ευρωπαϊκό σχέδιο.
Αυτοί προετοιμάζονται από τώρα και για το Point Zero και για τη Day After και για μια «ελληνική άνοιξη», την οποία, αν προκύψει, θα ήθελαν να απαχθεί όπως η αραβική. Δεν μπορούμε στα πλαίσια ενός σύντομου άρθρου να αναφερθούμε αναλυτικά στα ενδεχόμενα σχέδιά τους. Θα κάνουμε μόνο μια πρόχειρη άσκηση «πολιτικής φαντασίας» για το τι μπορεί να περιέχουν:
α. εξασθένιση, παρεκτροπή ή και διάσπαση της ελληνικής αριστεράς, σε μια πτέρυγα που θα αντιμετωπίζει ως ευκολότερα από ότι είναι τα προβλήματα της χώρας και σε μια που θα φεύγει σε φαντασιακό αριστερισμό (αναπαράγοντας τα, εκτός των άλλων και ανέφικτα, σχέδια ενός «νέο-ΠΑΣΟΚ» και ενός «νέο-ΚΚΕ»)
β. μια ελληνοτουρκική κρίση, που θα μπορούσε να θέσει το ελληνικό υπό τελείως διαφορετική μορφή στην Ευρώπη
γ. να σπρώξει το πολιτικό προσωπικό και την κοινωνία σε μια σειρά δήθεν λύσεις που δεν υπάρχουν. Ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μεγάλος, γιατί στην πραγματικότητα φοβόμαστε να αντιτάξουμε συγκροτημένη εθνική αντίσταση, έχουμε ευρύ ιδιοτελές συμφέρον να μην τον κάνουμε και δεν είμαστε προετοιμασμένοι για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Στις συνθήκες αυτές, υπάρχουν τρεις τυπικές ψυχολογικές αντιδράσεις: α. σύνδρομο της στρουθοκαμήλου (άρνηση αναγνώρισης του προβλήματος και κινητοποίησης), β. σύνδρομο του αιθεροβάμονος, πίστη σε φαντασιώσεις και οάσεις στα εκατό μέτρα, γ. το σύνδρομο του ταύρου που διοχετεύει την οργή του σε άλλη κατεύθυνση από την κύρια απειλή.
Παράδειγμα του α μοντέλου είναι η μεταφυσική πίστη ότι το Μνημόνιο και τα αποτελέσματά του θα εξαφανιστούν από μόνα τους, χωρίς σκληρή σύγκρουση. Παράδειγμα του β’ η πίστη ότι θα λύσουμε το πρόβλημά μας με τους υδρογονάνθρακες ή τη βοήθεια της Αμερικής. Σε συνθήκες μη βιωσίμου χρέους και δανειακών συμβάσεων, η εκμετάλλευση όσων υδρογονανθράκων τυχόν βρεθούν συνιστά λεηλασία και των επόμενων γενεών. Παράδειγμα του γ’ μοντέλου η διοχέτευση της επιθετικότητας σε παραδοσιακό εχθρό (Τουρκία) ή τους μετανάστες – χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι η Τουρκία και το μεταναστευτικό δεν συνιστούν μεγάλα προβλήματα, το ζήτημα όμως είναι πως μπορεί να τα εκμεταλλευθούν οι αντίπαλοι για να νικήσουν.
Από την άποψη αυτή, το σύνθημα ‘Εξω από το Ευρώ, μπορεί επίσης να εξελιχθεί σε μείζονα προβοκάτσια. Το όπλο με το οποίο μας επιτίθεται η συμμαχία αγορών και ιθυνουσών τάξεων της Ευρω-Γερμανίας δεν είναι το ευρώ, ούτε οι κανόνες της ΕΕ. Είναι το μη βιώσιμο χρέος που υπάρχει εντός ή εκτός ευρώ και ΕΕ. Αυτό είναι τώρα το κεντρικό πρόβλημα, όχι η ισοτιμία του νομίσματός μας. Φεύγοντας αυτή τη στιγμή από το ευρώ ή/και την ΕΕ παραιτούμεθα όμως μεγάλων θεσμικών και πολιτικών όπλων που ακόμα διαθέτουμε για να αμυνθούμε, αυξάνοντας και τα γεωπολιτικά μας ρίσκα. Αν χρειαστεί, να εισάγουμε μέσο πληρωμής για να αμυνθούμε σε περίπτωση διακοπής της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ. Αλλά γιατί να τους απαλλάξουμε με δική μας πρωτοβουλία από τον μπελά «Ελλάδα». Εμείς πρέπει, αντίθετα, να κάνουμε αυτό τον μπελά δικό τους.
26.5.2013
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nexus, τεύχος Ιουνίου 2013