Το Σωματείο «Μελέτης Προβλημάτων κα Αλληλεγγύης της 3ης Ηλικίας / Η ΠΝΟΗ ΖΩΗΣ» κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι άνω των 75 ετών δυσκολεύονται να βρουν την περίθαλψη που χρειάζονται. Δεν πρόκειται για «ατυχία». Είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων που δρουν μαζί. Αν δεν δράσουμε τώρα, η ανισότητα στην υγεία θα μεγαλώσει.
Αλλάζει η σύνθεση του πληθυσμού. Ζούμε περισσότερα χρόνια και αυξάνονται τα χρόνια νοσήματα. Ένας άνθρωπος 80–85 ετών συχνά έχει δύο ή τρεις παθήσεις, χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση, αποκατάσταση και βοήθεια στο σπίτι. Όταν οι δομές δεν επαρκούν, το σύστημα δίνει βάρος στα επείγοντα και αφήνει κενά στην καθημερινή φροντίδα.
Η χρόνια υποχρηματοδότηση φέρνει ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές. Οι λίστες αναμονής μεγαλώνουν, η κατ’ οίκον νοσηλεία είναι περιορισμένη, και ειδικότητες όπως η γηριατρική μένουν πίσω. Πολλοί επαγγελματίες υγείας έφυγαν στο εξωτερικό, αφήνοντας δυσκολίες σε κρίσιμες υπηρεσίες.
Το σύστημα παραμένει νοσοκομειοκεντρικό. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας δεν έχει ακόμη επαρκείς διεπιστημονικές ομάδες, ούτε καλό συντονισμό με κοινωνικές υπηρεσίες. Έτσι βλέπουμε επαναλαμβανόμενες εισαγωγές, εξουθένωση οικογενειακών φροντιστών και τελικά χειρότερη πρόσβαση για τους πολύ ηλικιωμένους.
Λείπει ένα ολοκληρωμένο, καθολικό πλαίσιο μακροχρόνιας φροντίδας. Η φροντίδα μεταφέρεται κυρίως στις οικογένειες, που συχνά εξαντλούνται οικονομικά και ψυχικά. Όταν δεν υπάρχει στήριξη, αυξάνεται ο κίνδυνος εγκατάλειψης θεραπείας, υποσιτισμού και κοινωνικής απομόνωσης.
Τα «από την τσέπη» έξοδα είναι εμπόδιο. Ακόμη και μικρά ποσά για φάρμακα, φυσικοθεραπείες, οδοντιατρική ή βοηθήματα (π.χ. ακουστικά) γίνονται δυσβάσταχτα με χαμηλές συντάξεις. Πολλοί καθυστερούν ή αποφεύγουν αναγκαίες επισκέψεις.
Η ψηφιακή μετάβαση χωρίς στήριξη αφήνει πίσω τους μεγαλύτερους. Ηλεκτρονικά ραντεβού, συνταγές και τηλεϊατρική απαιτούν δεξιότητες και εξοπλισμό. Χωρίς απλά εργαλεία και φυσικά σημεία βοήθειας, οι άνω των 75 κινδυνεύουν να μείνουν «εκτός συστήματος».
Τέλος, υπάρχουν και αόρατες προκαταλήψεις ηλικίας . Όταν η προτεραιότητα δίνεται μόνο σε «χρόνια ζωής που κερδίζονται», οι πολύ ηλικιωμένοι λαμβάνουν συχνά λιγότερες επιλογές θεραπείας, ενώ θα μπορούσαν να κερδίσουν ποιότητα ζωής με ασφαλείς παρεμβάσεις.
Τι προτείνει η ΠΝΟΗ ΖΩΗΣ
- Ενίσχυση της ΠΦΥ με γηριατρικές ομάδες και συντονιστές φροντίδας (case managers).
- Καθολικό σύστημα μακροχρόνιας φροντίδας: κατ’ οίκον βοήθεια, ημερήσια κέντρα, ενδιάμεση φροντίδα και αποκατάσταση.
- Στοχευμένη χρηματοδότηση για αποκατάσταση, οδοντιατρική φροντίδα και οπτικοακουστικά βοηθήματα.
- Εκπαίδευση, πιστοποίηση και στήριξη οικογενειακών φροντιστών.
- Ψηφιακή ένταξη με απλές εφαρμογές, εκπαίδευση και φυσικές «γέφυρες» εξυπηρέτησης (ΚΕΠ, Κέντρα Υγείας).
- Μείωση γεωγραφικών ανισοτήτων: κινητές μονάδες, τηλεϊατρική με ανθρώπινη διαμεσολάβηση, κίνητρα στελέχωσης σε νησιά και ορεινά.
- Κατευθυντήριες οδηγίες κατά του ageism, με επίκεντρο την ποιότητα ζωής και τη συν-λήψη αποφάσεων.
Παράλληλα, ζητάμε συστηματική μέτρηση και διαφάνεια. Δείκτες πρόσβασης, αναμονής, λειτουργικής ικανότητας, εμπειρίας ασθενών και στήριξης φροντιστών, ανά ηλικιακή ομάδα και περιοχή. Μόνο έτσι εντοπίζονται έγκαιρα τα κενά και κλείνουν οι ανισότητες.
Ήρθε η ώρα να περάσουμε από το ‘θεραπεύω την κρίση’ στο ‘στηρίζω την καθημερινή αξιοπρέπεια’. Οι άνθρωποι άνω των 75 αξίζουν ένα σύστημα υγείας ανθρώπινο, δίκαιο και σύγχρονο
Καλούμε την Πολιτεία, τους φορείς υγείας και την κοινωνία να ενώσουμε δυνάμεις. Οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να περιμένουν άλλο.
Τα άρθρα που δημοσιεύουμε δεν απηχούν αναγκαστικά τις απόψεις μας και δεν δεσμεύουν παρά τους συγγραφείς τους. Η δημοσίευσή τους έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε με τις θέσεις που υιοθετούν, αλλά με το αν τα κρίνουμε ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας.
