«Πάγωμα σχέσεων» Τσεχίας και Σλοβακίας

«H τσεχική κυβέρνηση αποφάσισε να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις Σλοβακίας-Τσεχίας μόνο επειδή ενδιαφέρεται να υποστηρίξει τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ η σλοβακική κυβέρνηση μιλά ανοιχτά για ειρήνη, όμως αυτή η κίνηση δεν θα έχει αντίκτυπο στην κυρίαρχη εξωτερική πολιτική της Μπρατισλάβας».

Αυτή ήταν η οργισμένη αντίδραση του Σλοβάκου Σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο στην ανακοίνωση της κυβέρνησης στην Πράγα ότι ακυρώνει τις προγραμματισμένες κυβερνητικές διαβουλεύσεις για τα μέσα Μαρτίου με το σλοβακικό υπουργικό συμβούλιο εξαιτίας της συμφιλιωτικής ρητορικής του προς τη Ρωσία.

Ο Τσέχος δεξιός πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα διατεινόταν νωρίτερα ότι: «Γνωρίζουμε τους στενούς δεσμούς μεταξύ της τσεχικής και της σλοβακικής κοινωνίας, θα συνεχίσουμε τη συνεργασία μας και ενδιαφερόμαστε για την ανάπτυξη σχέσεων και έργων, ωστόσο δεν κρύβεται το γεγονός ότι έχουμε σημαντικές διαφορές απόψεων σε ορισμένα θέματα εξωτερικής πολιτικής, καθώς υπάρχουν δραστηριότητες (σ.σ. της Σλοβακίας) που θεωρούμε προβληματικές». Για τον ίδιο, η διεξαγωγή των συνηθισμένων συναντήσεων αυτή τη στιγμή «δεν είναι κατάλληλη» και η κυβέρνησή του δεν θεωρεί σκόπιμο να πραγματοποιήσει διακυβερνητικές διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση της Σλοβακικής Δημοκρατίας τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες, όπως προγραμματιζόταν.

Για παράδειγμα, η τσεχική κυβέρνηση θεωρεί πως ένας από τους λόγους αυτής της απόφασής της είναι ότι ο Σλοβάκος υπουργός Εξωτερικών Γιουράι Μπλάναρ συναντήθηκε πρόσφατα με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ στην Αττάλεια της Τουρκίας.

Οπως οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Τσεχία παίρνει ξεκάθαρη θέση εναντίον της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας, ενώ, από την πλευρά του, ο 60χρονος Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος έχει επιστρέψει εδώ και λίγους μήνες στην εξουσία αναλαμβάνοντας, για τέταρτη φορά μετά το 2006, επικεφαλής της κυβέρνησης, φέρεται να έχει οδηγήσει τη Σλοβακία σε μια πορεία φιλική προς τη Ρωσία, όπως αυτή της Ουγγαρίας.

Στην απάντησή του προς τον Τσέχο ομόλογό του ο ίδιος επισημαίνει χαρακτηριστικά: «Αγαπητέ πρωθυπουργέ της τσεχικής κυβέρνησης, κύριε Φιάλα, οι σχέσεις μεταξύ των πολιτών μας, των Τσέχων και των Σλοβάκων, είναι μοναδικές, το δείχνει και η Ιστορία. Η σλοβακική κυβέρνηση δεν θα θέσει ποτέ σε κίνδυνο τις τόσο στενές σχέσεις Σλοβακίας-Τσεχίας».

Με το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα του «Κατεύθυνση Σοσιαλδημοκρατία» (Smer) ο Ρόμπερτ Φίτσο υπήρξε ο νικητής των σλοβακικών πρόωρων βουλευτικών εκλογών στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου όταν, εμμένοντας στην καθαρή στάση του απέναντι στην Ουκρανία, όπως τη διακήρυττε σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, τόνιζε ότι «η Σλοβακία έχει μεγαλύτερα προβλήματα από τη (στρατιωτική) βοήθεια προς την Ουκρανία», αλλά είναι πρόθυμη να τη βοηθήσει με ανθρωπιστικό τρόπο.

«Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε στην ανοικοδόμηση του κράτους, αλλά γνωρίζετε τη γνώμη μας για τον οπλισμό της Ουκρανίας», τόνιζε, υποσχόμενος ότι θα υποστήριζε τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, όπως επίσης ότι θα έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε για να οργανώσει ειρηνευτικές συνομιλίες το συντομότερο δυνατό.

Ο ίδιος δήλωνε επίσης κατηγορηματικά ότι «είμαστε μια ειρηνική χώρα και δεν θα στείλουμε ούτε ένα φυσίγγιο στην Ουκρανία», ενώ απέρριπτε μια ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε., ζητώντας παράλληλα καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία.

Το τωρινό «πάγωμα» των σχέσεων Πράγας-Μπρατισλάβας έρχεται τριάντα ένα χρόνια από τη διάσπαση της ενιαίας Τσεχοσλοβακίας, την 1η Ιανουαρίου του 1993, και την ίδρυση των δύο ανεξάρτητων κρατών, της Τσεχίας (της Τσεχικής Δημοκρατίας, όπως είναι η επίσημη ονομασία) και της Σλοβακίας, που άλλαζε τον μέχρι τότε χάρτη της ευρωπαϊκής ηπείρου ενώ γινόταν πλέον παρελθόν η ενιαία Τσεχοσλοβακία που είχε ιδρυθεί το 1918, από την τότε συνένωση της Σλοβακίας με τις περιοχές Βοημίας και Μοραβίας, ως επακόλουθο της συντριβής της Αυστροουγγαρίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ως δύο ανεξάρτητα πλέον κράτη, Τσεχία και Σλοβακία είναι σήμερα μέλη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Τσεχία προσχωρώντας στο ΝΑΤΟ στις 12 Μαρτίου του 1999 και η Σλοβακία στις 29 Μαρτίου του 2004, ενώ και οι δύο χώρες εντάχθηκαν ως πλήρη μέλη στην Ε.Ε. την 1η Μαΐου του 2004 και επιπλέον, από την πλευρά της, η Σλοβακία εντάχθηκε το 2009 στην ευρωζώνη. Τσεχία και Σλοβακία συμμετέχουν ως ιδρυτικά μέλη, μαζί με την Ουγγαρία και την Πολωνία, στην αμφιλεγόμενη «Ομάδα του Βίζεγκραντ», η οποία με τη στάση της -ιδιαίτερα στο προσφυγικό- προκαλεί κάθε τόσο «πονοκέφαλο» στις Βρυξέλλες.