Η Έκρηξη του Λέβητα Θέρμανσης στο Νοσοκομείο Έλενα – Σκέψεις για τη δημόσια Υγεία με αφορμή το τελευταίο βιβλίο του νομπελίστα Angus Deaton.
Του Νίκου Στραβελάκη *
4 Δεκεμβρίου 2023
Μερικές φορές οι οικονομολόγοι και δει οι ετερόδοξοι οικονομολόγοι κατηγορούνται ότι οι ιδέες τους είναι πολύ αφαιρετικές και θεωρητικές και στερούνται αναφοράς στην καθημερινότητα. Νομίζω ότι η επικαιρότητα των τελευταίων εβδομάδων δεν δικαιώνει αυτό το ιδεολόγημα.
Συγκεκριμένα, πριν από δύο εβδομάδες είχα γράψει στο Παρόν ότι η ιδιωτικοποίηση της ανώτατης Παιδείας πάει χέρι – χέρι με την ιδιωτικοποίηση της Υγείας και των κοινωνικών παροχών. Την περασμένη εβδομάδα στο άρθρο για τον προϋπολογισμό είχα επισημάνει ότι είναι προϋπολογισμός που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκαταστήσει τις κατεστραμμένες υποδομές ιδιαίτερα στο χώρο της δημόσιας υγείας.
Αυτή την εβδομάδα εξερράγη ο λέβητας θέρμανσης στο νοσοκομείο Έλενα και λεχώνες, νεογνά και χειρουργημένοι ασθενείς βρέθηκαν και συνεχίζουν να βρίσκονται στο έλεος των καιρικών συνθηκών. Την ίδια ώρα οι εργαζόμενοι στο χώρο της δημόσιας υγείας καταγγέλλουν ότι οι συμβάσεις εργασίας χιλίων (αριθμός 1000) έμπειρων νοσηλευτών και νοσηλευτριών βρίσκονται στο αέρα γιατί κανένας δεν γνωρίζει αν πρόκειται να ανανεωθούν.
Τα δεδομένα δείχνουν εικόνες που έχουμε συνηθίσει να λέμε, λανθασμένα, «τριτοκοσμικές». Δείχνουν όμως και πώς οι κεντρικές κρατικές πολιτικές «κατεβαίνουν» στο επίπεδο της καθημερινότητας σημαδεύοντας τις ζωές χιλιάδων πολιτών όπως είδαμε στα Τέμπη, τη Θεσσαλία, το Έβρο και σε τόσες άλλες περιπτώσεις.
Ειδικά για τη δημόσια υγεία όμως τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Στο πρόσφατο βιβλίο του «Economics in America» ο νομπελίστας οικονομολόγος του Princeton Sir Angus Deaton περιέλαβε ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο. Έδειξε ότι ανάμεσα στο 1990 και το 2020 στις ΗΠΑ το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων που δεν διαθέτουν πανεπιστημιακή μόρφωση πέφτει ενώ αντίθετα για τους κατόχους πανεπιστημιακών πτυχίων συνεχίζει να ανεβαίνει. Το στοιχείο αυτό ο Deaton το υπογραμμίζει διότι η μόρφωση είναι ένας από τους βασικότερους προσδιοριστικούς παράγοντες του εισοδήματος παγκοσμίως. Με άλλα λόγια τα στοιχεία που παραθέτει είναι ένδειξη ότι στις ΗΠΑ το προσδόκιμο ζωής των φτωχών πέφτει. Είναι ένα φαινόμενο μας πάει πίσω στο 19ο αιώνα και τα μυθιστορήματα του Καρόλου Ντίκενς. Μετά το 1950 έμοιαζε η ανθρωπότητα να έχει λύσει αυτά τα προβλήματα και είχε εξασφαλίσει κάποιες minimum παροχές για όλους.
Βέβαια ο Deaton σπεύδει να ενημερώσει τον αναγνώστη ότι το φαινόμενο αυτό ισχύει μόνο στις ΗΠΑ στις υπόλοιπες αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει ακόμη για όλες τις κατηγορίες του πληθυσμού. Εύλογα γεννιέται το ερώτημα: Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις υπόλοιπες χώρες που «ευθύνεται» γι’ αυτό το εντυπωσιακό αποτέλεσμα; Φυσικά είναι το γεγονός ότι στις ΗΠΑ δεν υπάρχει κανένα εθνικό σύστημα δημόσιας υγείας. Αντίθετα στις υπόλοιπες χώρες υπάρχει κάποια μορφή κοινωνικής ασφάλισης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Φτάνουμε έτσι στο πραγματικό επίδικο της κοινωνικής αντιμεταρρύθμισης που μεθοδεύει η Νέα Δημοκρατία στο κλάδο της υγείας. Η κατάργηση ή/και ιδιωτικοποίηση των λειτουργειών της δημόσιας υγείας αναπαράγει το πιο αποτυχημένο σύστημα υγείας στο κόσμο. Ένα σύστημα που μας πηγαίνει πίσω στο 19ο αιώνα.
Η τακτική της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρη. Τα νοσοκομεία θα αφεθούν στη τύχη τους μέχρις ότου να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες και να ιδιωτικοποιηθούν οι λειτουργίες τους. Μέχρι σήμερα οι μόνοι που αντιδρούν ουσιαστικά στην κατεδάφιση του Εθνικού Συστήματος είναι οι εργαζόμενοι στη δημόσια Υγεία. Οι τελευταίοι έκαναν νέα 48ωρη απεργία την εβδομάδα που μας πέρασε. Οι απεργιακές δράσεις συντονίζονται από τα κάτω. Δηλαδή από τα πρωτοβάθμια σωματεία του Αγίου Σάββα, του Έλενα, του Ευαγγελισμού και του ΓΝΑ Γεννηματάς ενώ τις στηρίζει και η ΑΔΕΔΥ. Είναι σημαντικό αυτές τις κινητοποιήσεις να τις αγκαλιάσουν τα σωματεία των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα αλλά και οι ενώσεις συνταξιούχων.
Από τις εκλογές του 2023 έχουμε μπει σε μια νέα περίοδο. Η διαμόρφωση του αντιπολιτευτικού πόλου στη Νέα Δημοκρατία και τη νεοφιλελεύθερη πολιτική συνολικότερα δεν περνά από κάποιον επίδοξο διεκδικητή της κυβερνητικής εξουσίας. Άλλωστε τόσο το ΠΑΣΟΚ παλαιότερα όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ πιο πρόσφατα αποδείχθηκαν ανεπαρκής στο αναχαιτίσουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Το αντίθετο τις εφάρμοσαν. Τώρα η σκυτάλη περνά στη δράση του κόσμου και της πραγματικής αριστεράς. Η αποτελεσματικότητά του είναι το στοίχημα της νέας εποχής
* Διδάσκων του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ
Πηγή: www.militaire.gr
Τα άρθρα που δημοσιεύουμε δεν απηχούν αναγκαστικά τις απόψεις μας και δεν δεσμεύουν παρά τους συγγραφείς τους. Η δημοσίευσή τους έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε με τις θέσεις που υιοθετούν, αλλά με το αν τα κρίνουμε ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας.