16 Απριλίου 2022
Όπως και το 2017, ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών θα διεξαχθεί μεταξύ του Μακρόν (27,8%) και της Λεπέν (23,15%). Αυτή τη φορά, ωστόσο, η ριζοσπαστική αριστερά κατέλαβε την τρίτη θέση με 21,95%, ποσοστό που παραλίγο να νικήσει την ακροδεξιά. Αυτές οι εκλογές φαίνεται πως συνεχίζουν την ανασύνθεση του πολιτικού τοπίου, η οποία ξεκίνησε το 2017 τριχοτομώντας το σε ακροδεξιά, φιλελεύθερο κέντρο και ριζοσπαστική αριστερά. Τα τρία αυτά μπλοκ εδραιώθηκαν στον πρώτο γύρο, συγκεντρώνοντας την Κυριακή το 73% των ψήφων, γεγονός που μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τις νέες σχέσεις εξουσίας. Μεταξύ των υπόλοιπων εννιά υποψηφίων μόνο ο Ζεμούρ περνά το όριο του 5%, απαραίτητο ποσοστό για να λάβει αποζημίωση για τα έξοδα της προεκλογικής εκστρατείας.
Η εξαφάνιση του ρεπουμπλικανικού κόμματος
Το 2017, ο Μακρόν εξελέγη και με τις ψήφους της ρεφορμιστικής αριστεράς, προκαλώντας την ουσιαστική εξαφάνιση του σοσιαλιστικού κόμματος. Φέτος, ο Μακρόν επιχείρησε να παρασύρει ξανά την αριστερά. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι αυτή τη φορά η δεξιά είναι αυτή που τον εξέλεξε, εγκαταλείποντας το ρεπουμπλικανικό κόμμα, παρά την υποψηφιότητα της Πεκρές. Έτσι, το 38% των ψηφοφόρων του Φρ. Φιγιόν το 2017 ψήφισαν τώρα τον Μακρόν και μόλις το 20% τον ρεπουμπλικανό υποψήφιο, ο οποίος έλαβε μονάχα 4,8%. Ομοίως, το 47% των ψηφοφόρων του Σαρκοζί το 2012 ψήφισε την περασμένη Κυριακή τον Μακρόν.
Αυτή η δυναμική επιβεβαιώνεται αν δούμε τη γεωγραφική διασπορά της ψήφου, αφού ο Μακρόν πήρε τους ιστορικούς προμαχώνες των Ρεπουμπλικάνων, όπως το 16ο διαμέρισμα του Παρισίου και τις αστικές πόλεις Ω ντε Σεν και Ιβλίν. Υπό κοινωνικό πρίσμα, ο Μακρόν πέτυχε τα υψηλότερα ποσοστά του στους πλούσιους (43%), τους άνω των 65 ετών (39%), τα στελέχη επιχειρήσεων (34%) και το χαμηλότερό του στην εργατική τάξη (18%).
Αν η κοινωνική διαστρωμάτωση των ψηφοφόρων της Πεκρές παραμένει ίδια με το ιστορικό εκλογικό σώμα τους ρεπουμπλικάνικης δεξιάς (αστοί, ηλικιωμένοι, στελέχη και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων), τότε είναι πολύ λίγοι αυτοί που τελικά την ψήφισαν. Η αιτία: η εκστρατεία απέτυχε να κλιμακωθεί, έτσι ο υποψήφιος Μακρόν εμφανίστηκε πιο πειστικός με παρόμοιες προτάσεις (σύνταξη στα 65, μείωση των υποχρεωτικών δραστηριοτήτων ένταξης στο εισόδημα ενεργούς αλληλεγγύης (RSA) στις δεκαπέντε ώρες την εβδομάδα). Ο Μακρόν προσηλύτισε το εκλογικό σώμα της Πεκρές, εγείροντας ένα ερωτηματικό για το μέλλον των Ρεπουμπλικανών. Πλέον αποτυπώνεται η εξαφάνιση των δύο αυτών παραδοσιακών κυβερνητικών σχηματισμών.
Πτώση στις εργατικές τάξεις
Ο πρώτος γύρος δείχνει μια σαφή πτώση του Μακρόν στην εργατική τάξη. Για παράδειγμα, ενώ στα δημοφιλή προάστια του Παρισιού ο Μακρόν έλαβε παρόμοια καλά αποτελέσματα με το 2017, στο Σεν Σαιν Ντενί, ένα από τα φτωχότερα μητροπολιτικό διαμέρισμα, έλαβε 20,7% από 24,04% (το εθνικό του σκορ τότε). Εκεί ο Ζαν Λυκ Μελανσόν σκαρφάλωσε από το 34% στο 49,02%.
Η ακροδεξιά στην εξουσία
Για πέντε χρόνια, όλες οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν την Λεπέν στον δεύτερο γύρο. Μάλιστα, έρευνα του Σεπτεμβρίου του 2021 την εμφάνιση ως πρώτη στις ψήφους των νέων. Η άφιξη του Ερίκ Ζεμούρ, πιο ριζοσπαστικού και πιο ριζωμένου στους επιχειρηματικούς κύκλους, κλόνισε την υποψηφιότητα της Λεπέν. Όμως, ο Ζεμούρ πήρε 7%, ποσοστό που τον κατατάσσει στην τέταρτη θέση.
Εδώ εντοπίζουμε ένα ενδιαφέρον παράδοξο και συνάμα τρομακτικό στοιχείο, ότι η διχασμένη ακροδεξιά μπόρεσε να περάσει στον δεύτερο γύρο και να κινητοποιήσει το 32,38% των ψηφοφόρων (Ζεμούρ, Λεπέν, Ντιμπόντ Ενιάν), κάτι που δεν είχε καταφέρει ποτέ σε καμία εκλογική αναμέτρηση στην Γαλλία. Η υποψηφιότητα του Ζεμούρ επέτρεψε την ολοκλήρωση της αποδαιμονοποίησης της Λεπέν, διαδικασία που ξεκίνησε το 2009, όταν εμφανίστηκε λιγότερο επικίνδυνη και περισσότερο αξιόπιστη, αλλά στο μεταξύ επωφελήθηκε από το κλίμα που καλλιέργησε η καμπάνια του Ζεμούρ η οποία επικεντρώθηκε στη μετανάστευση και την ασφάλεια.
Από τη στιγμή που ο Ζεμούρ εμφανιζόταν πιο αποφασισμένος στα ζητήματα της μετανάστευσης και του Ισλάμ και λιγότερα πολιτικά ορθός από την Λεπέν, ψηφίστηκε από τμήματα της παραδοσιακής δεξιάς και τις ανώτερες τάξεις του Εθνικού Συναγερμού (RN). Ο υποψήφιος οφείλει το 7% των ψηφοφόρων του σε καταρτισμένους υπαλλήλους, πρώην ψηφοφόρους της Λεπέν, παρά σε δυσαρεστημένους ψηφοφόρους του Φιγιόν. Με την πόλωση της προεκλογικής ατζέντας γύρω από τα θέματα της Λεπέν, ουσιαστικά δεν υπήρχε λόγος να οργανώσει η Λεπέν δική της εκστρατεία: εμφανίστηκε σε λίγα ΜΜΕ και έκανε κάποιες περιοδείες, χωρίς να οργανώσει κεντρική ομιλία στο κλείσιμο της προεκλογικής εκστρατείας.
Το εκλογικό της σώμα παρέμεινε σχετικά ίδιο με το 2017, αν και πιο διευρυμένο: είναι πολύ ισχυρή στο πρεκαριάτο (36% των επισφαλώς εργαζομένων) και στους μη πτυχιούχους (35%). Συγκεντρώνει μόλις 12% στα στελέχη επιχειρήσεων. Το RN απλώνεται σε όλη την Γαλλία. Αν η Δύση παρέμενε κάπως απρόσιτη για αυτήν, η νέα εκστρατεία την εδραίωσε. Παρατηρούμε σημαντική στροφή ψηφοφόρων του Φιγιόν δυτικά. Εθνικά η Λεπέν βγήκε πρώτη σε 20.000 κοινότητες (από τις 38.000), πετυχαίνοντας τα υψηλότερα ποσοστά της σε μικρές και αγροτικές περιοχές.
Η Λαϊκή Ενότητα;
Όσον αφορά την αριστερά, η εκστρατεία έχει σχολιαστεί ευρέως ως προς την πολυδιάσπασή της και τους εσωτερικούς πολέμους της. Η υποψηφιότητα του Μελανσόν κατάφερε να προσελκύσει ψηφοφόρους όλης της αριστεράς στην κάλπη. Πρώτα από όλα, ο Μελανσόν είναι ο υποψήφιος που προσέγγισε το μεγαλύτερο ποσοστό όσων απείχαν το 2017 (28%). Ως προς την κοινωνική διαστρωμάτωση, πέτυχε τα υψηλότερα ποσοστά του στο πρεκαριάτο: 28% στους εργαζόμενους, 34% στους φοιτητές και στους 18-25 ετών. Επίσης, επιτυγχάνει πολύ υψηλά ποσοστά (γύρω στο 50%) στα υπερπόντια εδάφη, που αντιστοιχούν στις φτωχότερες εκλογικές περιφέρειες της Γαλλίας και στις πιο εκτεθειμένες στην κλιματική κρίση. Συνεχίζει επίσης τη διείσδυση στις αστικές συνοικίες της εργατικής τάξης και στην μουσουλμανική κοινότητα (70%). Ακόμα, ο Μελανσόν κινητοποίησε την αστική αριστερά, τους πτυχιούχους και ειδικευμένους εργάτες από μη εμπορικούς τομείς, όπως φάνηκε στα υψηλά ποσοστά που πέτυχε στις πολυπολιτισμικές γειτονιές των μεγάλων πόλεων. Σε σύγκριση με το 2017, έκανε πρόοδο και στα υπερπόντια εδάφη και στις μεγάλες πόλεις.
Ο Ζαντό, ο υποψήφιος των Πράσινων, συγκέντρωσε το 4,7% των ψήφων. Ένα πράσινο εκλογικό σώμα που δεν κατάφερε να ξεπεράσει τα παραδοσιακά εκλογικά του όρια: τους νέους, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, που μένουν στην πόλη και υποαμοίβονται. Ο κομμουνιστής υποψήφιος έλαβε το 2,3% των ψήφων. Ο Ρουσέλ κινητοποίησε ένα παλιότερο εκλογικό σώμα, χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, που ανήκει στη μεσαία τάξη.
Συμπεράσματα
Ενόψει του δεύτερου γύρου, οι μακρονιστές βλέπουν στην εκλογική βάση το κλειδί της νίκης και αρχίζουν να επανατοποθετούνται σε θέματα, όπως η οικολογία.
Η πιθανότητα να κερδίσει την προεδρία η Λεπέν μοιάζει αξιόπιστη, εξαιτίας των ψήφων του Ζεμούρ που της δίνουν ένα απόθεμα ψήφων από τμήματα του εκλογικού σώματος που ήταν απροσπέλαστα: το εκλογικό τμήμα των πλούσιων της κλασικής δεξιάς.
Όσον αφορά την ριζοσπαστική αριστερά, ήδη αυτή έχει στρέψει το βλέμμα στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου. Εάν συνεχιστούν οι έντονες δυσαρέσκειες, ειδικά γύρω από τους υποψήφιους που διέσπασαν τους ψηφοφόρους της αριστεράς και εμπόδισαν την τον Μελανσόν από το να κερδίσει τη δεύτερη θέση, θα δούμε να γεννιούνται νέες συμμαχίες. Ωστόσο, και εδώ υπάρχουν νέοι κίνδυνοι, που πρέπει να αποφευχθούν: η μη επιστροφή στις κάλπες των νέων, προερχόμενων από τις λαϊκές τάξεις, που ψήφισαν στις προεδρικές εκλογές και η ενδεχόμενη επιστροφή της ανώτερης τάξης στον Μακρόν.
Πηγή: www.epohi.gr
Τα άρθρα που δημοσιεύουμε δεν απηχούν αναγκαστικά τις απόψεις μας και δεν δεσμεύουν παρά τους συγγραφείς τους. Η δημοσίευσή τους έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε με τις θέσεις που υιοθετούν, αλλά με το αν τα κρίνουμε ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας.
