Μόρια: Φεύγοντας από τον μαυρισμένο τόπο, το μάτι σου πέφτει πάνω σε κάποια μισολιωμένα πιόνια σκακιού. Αραγε πού να είναι οι τελευταίοι παίκτες, να βρήκαν άλλο σκάκι για να περνούν τις ακόμα πιο άδειες μέρες τους;
28 Μαρτίου 2021
Συμπληρώθηκε μισός χρόνος από την πυρκαγιά και την ολοκληρωτική καταστροφή του ΚΥΤ της Μόριας. Ενας τόπος που φιλοξένησε, στέγασε, στα χρόνια που λειτούργησε, πάρα πολλές χιλιάδες ανθρώπους. Αυτούς που είχαν ενδιάμεσο σταθμό του ταξιδιού και του ονείρου τους το νησί της Λέσβου.
Ξεκίνησε ως δομή που θα φιλοξενούσε τρεις περίπου χιλιάδες και έφθασε, πέρσι, να έχει πάνω από είκοσι. Οσοι, για διάφορους λόγους, επισκέπτονταν τη δομή και τον γύρω χώρο, διαπίστωναν ότι κάθε φορά αυξάνονταν τα λυόμενα, τα κοντέινερ, οι σκηνές και οι κάθε είδους κατασκευές.
Το φθινόπωρο του 2018 είχε καταληφθεί, σχεδόν, κάθε ελεύθερο κομμάτι γης εντός του ΚΥΤ· ακόμα και διώροφοι οικίσκοι τοποθετήθηκαν. Γύρω σου αναδυόταν μια ακαθόριστη οσμή. Προερχόταν από τα ανθρώπινα σώματα, τους χώρους υγιεινής, τα σκουπίδια, τις μυρωδιές των φαγητών, το νοτισμένο χώμα απ’ τη βροχή.
Ανθρωποι κινούνταν διαρκώς προς όλες τις κατευθύνσεις. Μιλούσαν, μάλωναν, ζητούσαν, παρακαλούσαν, συνδιαλέγονταν σε πάρα πολλές γλώσσες. Στα χέρια τους κρατούσαν ρουχισμό, δοχεία με νερό, παλέτες, τάπερ με φαγητό, καθετί που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Παράλληλα και μαζί τους οι εργαζόμενοι στον χώρο· διοίκηση, υπάλληλοι, αστυνομικοί, γιατροί, εργάτες, ελάχιστοι εκπαιδευτικοί και άλλοι να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και τα πολλά προβλήματα.
Ο χώρος της δομής, μαζί με τους ανθρώπους του ταξίδευε στον χρόνο· το παρόν γινόταν παρελθόν και ιστορία. Μέχρι που ήρθε η φωτιά κι άφησε αποκαΐδια και μνήμες.
Μία μέρα πριν από την καραντίνα του Νοεμβρίου επισκέφτηκα τον χώρο. Νέκρα! Μόνο δυο τρεις φιγούρες κινούνταν κουβαλώντας μεταλλικά αντικείμενα για την ανακύκλωση. Αθικτα ήταν μόνο η περιοχή της εισόδου και μερικά απ’ τα κοντινά σ’ αυτή λυόμενα, καθώς και το μηχάνημα ανάληψης χρημάτων.
Αν και είχαν περάσει δύο μήνες, η νέα ακαθόριστη οσμή των, κάθε λογής, καμένων υλικών ήταν έντονη. Το κάτω μέρος, η πτέρυγα των ασυνόδευτων ανήλικων, εκεί όπου πραγματοποιούνταν διάφορες δραστηριότητες, είχε τις μικρότερες ζημιές. Μερικές αίθουσες δεν τις είχε αγγίξει η φωτιά.
Τώρα ήταν άδειες από όλα τα χρήσιμα αντικείμενα και υλικά. Σε κάποιους τοίχους υπήρχαν ζωγραφιές· μια κόκκινη καρδιά, φιγούρες, σημαίες κρατών ώς κι ένας ασπρόμαυρος Χριστός.
Στα δάπεδα ανάκατα διάφορα πράγματα: βιβλία του υπουργείου Παιδείας για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, λεξικά, παζλ, κιμωλίες, τετράδια. Και πάρα πολλά σχέδια προσώπων φτιαγμένα με μολύβι ή κάρβουνο. Νεαρά άτομα, φίλοι του άγνωστου καλλιτέχνη κι ένας μεγάλος Αϊνστάιν τρυπημένος εδώ κι εκεί. Περιμετρικά του χώρου, οι μισοκαμένες ελιές υψώνουν τους μαυρισμένους κορμούς τους στον ουρανό, σε μια άγνωστη ικεσία.
Ο νους πάει στο πίσω, στο παρελθόν, μέχρι το φθινόπωρο του 2016. Τότε που δημιουργούνταν οι διαδικασίες υποστήριξης της εκπαίδευσης των παιδιών προσφύγων. Σε αυτούς τους χώρους και πιο πάνω, δίπλα στα ιατρεία της οργάνωσης «Γιατροί του Κόσμου», δημιουργήθηκαν οι πρώτες αίθουσες διδασκαλίας ελληνικών, από το υπουργείο Παιδείας.
Οι Συντονιστές Εκπαίδευσης, η Ειρήνη κι ο Διονύσης, να προσπαθούν να ξεκινήσουν τη διαδικασία. Ολα από το μηδέν. Να βρεθούν αίθουσες, πίνακες και θρανία, εκπαιδευτικό υλικό, παιχνίδια, τετράδια, μολύβια κι ό,τι μπορεί να χρησιμεύσει στο στήσιμο μιας τάξης, στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας.
Κι ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά του 2016. Θυμάσαι το χριστουγεννιάτικο δέντρο, τις κάρτες, τις ευχές. Την αφίσα με ευχετήριες κάρτες και την ευχή «ειρήνη στον κόσμο» γραμμένη σε 5-6 γλώσσες. Ακούς τα κάλαντα από αλλόγλωσσα και αλλόφυλα παιδάκια και κάτι νιώθεις. Στις αίθουσες των εφήβων κάποιοι μαθαίνουν μουσική, ελληνικά, άλλες γλώσσες, σχέδιο, κατασκευάζουν διάφορα μικροαντικείμενα.
Υπήρχε κινητικότητα, για να ασχολούνται με κάτι, να γεμίζουν οι ώρες, αλλά και χρήσιμο μέσω της εκπαίδευσης. Οσοι ασχολούμασταν με την παροχή εκπαίδευσης αναζητούσαμε χώρους, τρόπους να ενταχθούν περισσότερα παιδιά και νέοι. Απ’ το καλοκαίρι του 2019 όλα αυτά σταδιακά μειώθηκαν και σταμάτησαν. Αλλες οι πολιτικές των υπουργείων Παιδείας και Μετανάστευσης· οι οποίες ευθυγραμμίστηκαν με τις ακραίες, αρνητικές φωνές εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης και άλλων.
Φεύγοντας από τον μαυρισμένο τόπο, το μάτι σου πέφτει πάνω σε κάποια μισολιωμένα πιόνια σκακιού. Τα στήνεις πάνω σε μια πέτρα. Αραγε πού να είναι οι τελευταίοι παίκτες, να βρήκαν άλλο σκάκι για να περνούν τις ακόμα πιο άδειες μέρες τους, πάνω στη σκακιέρα του κόσμου;
*Συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
Πηγή: www.efsyn.gr
