Υπό το πρίσμα των καταστρεπτικών δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών, μια ελληνοτουρκική στρατιωτική αναμέτρηση όχι μόνο δεν εξυπηρετεί την Ελλάδα και την Τουρκία αλλά θα έχει σοβαρές προεκτάσεις και περιπλοκές διεθνώς, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στο ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, την ΕΕ και στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική και πέραν από αυτή.
Ανάλυση Δρ Άριστος Αριστοτέλους
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Ελλάδα και η Τουρκία ήταν και παραμένουν δύο αξιόλογες στρατιωτικά χώρες στο χώρο των Βαλκανίων, της Νοτιοανατολική Ευρώπη και της Ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία είναι επίσης σημαντικός δρώντας στην Καυκασία και Μέση Ανατολή με ανοίγματα στη Βόρεια Αφρική και με αναθεωρητικές τάσεις και φιλοδοξίες που εκδηλώνονται με την επιθετικογενή συμπεριφορά της έναντι χωρών της γύρω περιοχής και πέραν από αυτή.
Ελλάδα και Τουρκία εκτός από «σύμμαχοι» στο ΝΑΤΟ είναι αντίπαλοι σε εθνικά ζητήματα όπως το Κυπριακό και το Αιγαίο, τα οποία συνεχίζουν να αποτελούν σημεία τριβής που σε ορισμένες περιπτώσεις η τουρκική πολιτική της κανονιοφόρου τους έφεραν στα πρόθυρα θερμής αντιπαράθεσης. Πιο θα είναι το αποτέλεσμα μιας ελληνοτουρκική στρατιωτικής αντιπαράθεσης είναι το ερώτημα που απασχολεί αρκετούς πολιτικούς, αναλυτές και πολίτες. Συνάρτηση με αυτό τον προβληματισμό έχουν οι δυνάμεις και οι στρατιωτικές ικανότητες που διαθέτει η κάθε πλευρά και που αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας εργασίας.
Η παρούσα έκθεση καταγράφει, αναλύει και συγκρίνει τις στρατιωτικές δυνάμεις των δύο χωρών και τις ικανότητές τους κατά το 2020 επισημαίνοντας ταυτόχρονα τις σημαντικότερες διαφοροποιήσεις στα δύο στρατόπεδα τα τελευταία χρόνια, κυρίως από το 2014. Προς το σκοπό αυτό παρατίθενται πιο κάτω τα γενικά συμπεράσματα και διαπιστώσεις που προκύπτουν από την ανάλυση στρατιωτικών στοιχείων τα οποία εκτίθενται κατόπιν υπό μορφή πινάκων οργανωμένων σε ενότητες ανάλογα με το Όπλο, ήτοι Στρατό, Ναυτικό, Αεροπορία, συνοδευόμενων από σχόλια εκεί που κρίνεται αναγκαίο.
Τα στοιχεία είναι κυρίως ποσοτικά και προέρχονται από έγκυρες, ανεξάρτητες και προσβάσιμες πηγές, όπως το IISS, toSIPRI, OSCE, καθώς και από οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ και τη CIA, περιλαμβανομένου και πληροφοριακού υλικού που κατέχει το Κυπριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Για την Αθήνα η κύρια στρατιωτική απειλή προέρχεται από την πλευρά της Τουρκίας, τις δραστηριότητες της στην περιοχή του Έβρου, τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και τους σχεδιασμούς της όσον αφορά την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρο. Η πρόθεση της Άγκυρας να προχωρήσει σε σεισμολογικές έρευνες σε περιοχές που η Αθήνα θεωρεί ότι παραβιάζεται η εθνική της κυριαρχίας φέρνει τις δύο χώρες στα πρόθυρα κρίσης με φόντο τη δυνατότητα εκατέρωθεν έμμεση ή άμεση χρήση της στρατιωτικής ισχύος είτε ως μοχλό πίεσης είτε για την προάσπιση ή προώθηση εθνικών συμφερόντων.
Κάτω από τις δοσμένες συνθήκες η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να διαθέτει σημαντικούς οικονομικούς πόρους για την αντιμετώπιση προκλήσεων κατά της ασφάλειας της και κυρίως την στρατιωτική απειλή από την Τουρκία. Η Άγκυρα επίσης διαθέτει μεγάλα κονδύλια για να αντιμετωπίσει απειλές από πολύ περισσότερες κατευθύνσεις, γεγονός που μειώνει την αποτελεσματικότητα της στρατιωτικής πίεσης που μπορεί να ασκήσει κατά της Ελλάδας αφού είναι αναγκασμένη να εκχωρεί δυνάμεις της και σε άλλα ίσως πιο κρίσιμα μέτωπα όπως η Συρία και τώρα η Λιβύη.
Οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα της παρούσας μελέτης όπως και παλιότερες εκθέσεις του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών υποδεικνύουν ότι η Τουρκία, βάση των στρατιωτικών στοιχείων που παρατίθενται πιο κάτω, είχε και θα συνεχίσει να έχει αριθμητική υπεροχή έναντι της Ελλάδος σε διάφορους τομείς – σε ορισμένες περιπτώσεις και ποιοτική. Ωστόσο, με εξαίρεση το ανθρώπινο δυναμικό, η πλεονεκτική θέση της Τουρκίας δεν είναι ούτε συντριπτική, ούτε και αποτελεί εγγύηση ότι θα είναι υπέρ της το αποτέλεσμα μιας ενδεχόμενης στρατιωτικής αναμέτρησης στον ελληνοτουρκικό χώρο. Αντίθετα η πιθανότητα συντριβής με σοβαρές συνέπειες και για την ίδια δεν μπορεί να αποκλεισθεί.
Υπό το πρίσμα των καταστρεπτικών δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών, μια ελληνοτουρκική στρατιωτική αναμέτρηση όχι μόνο δεν εξυπηρετεί την Ελλάδα και την Τουρκία αλλά θα έχει σοβαρές προεκτάσεις και περιπλοκές διεθνώς, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στο ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, την ΕΕ και στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική και πέραν από αυτή.
Παρακάτω παραθέτονται συγκεντρωτικά και περιγράφονται συνοπτικά οι σημαντικότερες διαπιστώσεις της Μελέτης για το ισοζύγιο των στρατιωτικών δυνάμεων των δύο χωρών
Ο πληθυσμόςτης Ελλάδας το 2020 ήταν 10.761.253 σε σχέση με 10.772.967 το 2014.
Στην Τουρκία ο πληθυσμός το 2020 ανερχόταν στα 81.257.239 σε σύγκριση με 80.694.485 το 2014.
Το εν ενεργεία στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό: Παρά τις μειώσεις που σημειώθηκαν στο εν ενεργεία στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό της, η Τουρκία με 355.200 άτομα υπό τα όπλα, διαθέτει ακόμη το μεγαλύτερο αριθμό στρατευμάτων στο χώρο της Ευρώπης. Ακολουθούν η Γαλλία με 204.000, η Γερμανία με 181.000, η Ιταλία με 166.000,το Ηνωμένο Βασίλειο με 148.000 και η Ελλάδα με 142.350.
Όσον αφορά τις αναλογίες δυνάμεων Ελλάδας – Τουρκίας παρουσιάζονται σήμερα μειωμένες στο 2,4 Τούρκοι στρατιώτες για κάθε Έλληνα σε σύγκριση με 3,5 : 1 το 2014 και προφανώς έχουν επηρεαστεί από την μείωση της θητείας αλλά και από τις μαζικές εκκαθαρίσεις φερόμενων αντιφρονούντων στο καθεστώτος Ερντογάν ανάμεσα στις τάξεις των στελεχών και ανώτερων αξιωματικών στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις
ΣΤΡΑΤΟΣ
Το ανθρώπινο δυναμικού του Στρατού: Ελλάδα 93.500, Τουρκία 260.200. Εδώ παρατηρείται μικρή αύξηση στις δυνάμεις της ελληνικής πλευράς και σημαντική μείωση στις τουρκικές. Ως εκ τούτου οι αναλογίες δυνάμεων από 3,5 Τούρκοι στρατιώτες για κάθε Έλληνα που ήταν το 2014 διαφοροποιήθηκαν σε 2,5 : 1 το 2020.
Άρματα Μάχης: Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα 1.328 άρματα μάχης και η Τουρκία 2.379. Το 2014 η Ελλάδα διέθετε 1.462 και η Τουρκία 2.504. Οι εκατέρωθεν μειώσεις διατήρησαν αναλλοίωτο το συσχετισμό δυνάμεων αφού το 2020 όπως και το 2014 για κάθε 1 ελληνικό άρμα αναλογούσαν 1,7 τουρκικά. Να σημειωθεί ότι και οι δύο πλευρές διαθέτουν γερμανικά και αμερικανικά άρματα μάχης όπως Leopard, M-60 και M-48.
Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού: Αισθητή αύξηση κατά 648 παρατηρείται στα ΤΟΜΠ της ελληνικής πλευράς σε σχέση με το 2014 και καμία στην τουρκική.
Έτσι οι αναλογίες δυνάμεων μειώθηκαν από 1,9 τουρκικά άρματα για κάθε ελληνικό το 2014 σε 1,4 : 1 το 2020.
Οι τουρκικές δυνάμεις καταγράφουν σημαντική αύξηση σε τροχοφόρα θωρακισμένα οχήματα (PPV και AUVCobra).
Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης: Παραμένουν περίπου στα ίδια αριθμητικά επίπεδα όπως και το 2014, ήτοι: Ελλάδα 398 και Τουρκία 645.
Αναγνωριστικά θωρακισμένα Οχήματα: Ελλάδα: 242 σε σύγκριση με 229 το 2014 (13 περισσότερα). Τουρκία: 250 σε σχέση με 329 το 2014 (μειωμένα κατά 79)
Πυροβολικό: Μετά από αισθητή μείωση στο δυναμικό της ελληνικής πλευράς όσον αφορά τον τομέα αυτό και αντίστοιχη αύξηση στην τουρκική πλευρά κατά την τελευταία δεκαετία, το 2020 η Ελλάδα παρουσιάζεται τώρα ενισχυμένη σε πυροβόλα.
Αντιαρματικά: Σχετικά με τα αντιαρματικά ( αυτοκινούμενα και φορητά) η Ελλάδα είναι σήμερα περισσότερο ενισχυμένη από την Τουρκία παρόλο που η δεύτερη συνεχίζει να υπερτερεί ελαφρά.
Μεταγωγικά Αεροσκάφη Στρατού: Στο διάστημα της τελευταίας πενταετίας τα αεροσκάφη του τύπου αυτού παρέμεναν στα ίδια αριθμητικά επίπεδα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, ήτοι 18 και 38 αντίστοιχα. Το 2020 ωστόσο παρατηρείται μία αύξησα κατά 11 Μεταγωγικά στην τουρκική πλευρά φτάνοντας στα 49.
Ελικόπτερα στρατού: Το 2020 παρατηρείται αύξηση στο στόλο των ελικοπτέρων και στις δύο χώρες σε σύγκριση με το 2014: Κατά 11 στην Ελλάδα που διαθέτει τώρα 168 και κατά 87 στην Τουρκία φθάνοντας τα 330.
Αντιαεροπορική Άμυνα: Η Τουρκία διαθέτει σχεδόν διπλάσια αντιαεροπορικά μέσα από την Ελλάδα, κυρίως ένεκα της πολύ μεγαλύτερης έκτασης του χώρου που έχει να καλύψει η τουρκική πλευρά.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ
Όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό στο Ναυτικό, η Τουρκία στο διάστημα της δεκαετίας 2004 – 2014 έχει μειώσει τις δυνάμεις της κατά 4.150 και η Ελλάδα κατά 250 φτάνοντας τους 48.600 προσωπικό η πρώτη και σε 19.000 η δεύτερη. Σήμερα διαθέτουν ακόμη λιγότερο ναυτικό προσωπικό και οι δύο χώρες ήτοι 45.000 η Τουρκία και 16.300 η Ελλάδα.
Στόλος
Υποβρύχια: Η Ελλάδα διαθέτει 11 υποβρύχια και η Τουρκία 12. Τα υποβρύχια είναι γερμανικής προέλευσης και στις δύο χώρες. Φρεγάτες: Μετά από μείωση κατά μία φρεγάτα στις αντίστοιχες πλευρές η σύγκριση το 2020 επανήλθε στα ίδια επίπεδα όσον αφορά τον τομέα αυτό. Η Ελλάδα διαθέτει 13 φρεγάτες και η Τουρκία 19.
Κορβέτες, Περιπολικά, και άλλα μέσα: Η Ελλάδα έχει 5 κορβέτες, 33 περιπολικά και 20 αποβατικά (5 πλοία), καθώς και 9 σκάφη υποστήριξης διαφόρων τύπων. Αντίστοιχα η Τουρκία διαθέτει 6 Κορβέτες, 41 περιπολικά και 35 αποβατικά (5 πλοία), καθώς και 79 σκάφη υποστήριξης διαφόρων τύπων.
Ναυτική Αεροπορία: Η Ελλάδα διαθέτει 5 αεροσκάφη τύπου P–COrion κατά υποβρυχίων και η Τουρκία 13 από τα οποία τα 6 είναι περιπολικά (αστυνόμευσης) και τα 7 ελαφρά μεταφορικά. Επίσης η Ελλάδα διαθέτει 20 ελικόπτερα ( 18 κατά υποβρυχίων και 2 πολλαπλής χρήσης) και η Τουρκία 29 επιθετικά.
ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ
Ανθρώπινο Δυναμικό: Το ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της Αεροπορίας στην Ελλάδα ανέρχεται στις 21.000 και είναι μειωμένο κατά 5.600 σε σύγκριση με το 2014. Στην Τουρκία είναι 50.000 ήτοι μειωμένο κατά 10.000 σε σχέση με το 2014.
Μαχητικά Αεροσκάφη : Τα μαχητικά αεροσκάφη της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας το 2020 είναι μειωμένα. Σήμερα ανέρχονται στα 231 σε σχέση με 262 το 2014 και 283 το 2004.
Ακόμη πιο αισθητή είναι η μείωση στην τουρκική πλευρά, όπου τα μαχητικά αεροσκάφη ανέρχονται στα 308 σε σχέση με 352 το 2014 και 407 το 2004.
Αναγνωριστικά Αεροσκάφη: 28 η Ελλάδα και 38 η Τουρκία.
Αεροσκάφη Έγκαιρης Προειδοποίησης: Η Ελλάδα διαθέτει 4 τύπου ΕΜΒ-145 ΑΜΒ-145AEW όπως και το 2014. Η Τουρκία διαθέτει επίσης 4 τύπου B-737 AEW τώρα, σε σχέση με 1 που διέθετε το 2014.
Μεταφορικά Αεροσκάφη και Ελικόπτερα: Η Ελλάδα διαθέτει 23 C-160, Hercules και Spartan (συν 3 ελαφρά Μεταγωγικά) και 31 ελικόπτερα ελαφρά και μέσου τύπου. Η Τουρκία διαθέτει 88 μεταφορικά αεροσκάφη C-27, Hercules και Spartan και 35 ελικόπτερα.
Αεροσκάφη Ιπτάμενου Ανεφοδιασμού: Η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία διαθέτει 7 τέτοια αεροσκάφη και καθόλου η Ελλάδα.
Αεροπορική Άμυνα: Η Ελλάδα παρουσιάζεται σε σχετικά καλύτερη θέση με τους αμερικανικούς Patriot και τους ρωσικούς S-300 PMU-1. Η Τουρκία διαθέτει τους MIM-23 Hawk ΜΙΜ- NikeHercules.
ΑΜΥΝΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
Η αμυντική δραστηριότητα, παρόλο που από την Μεταπολεμική περίοδο παραμένει ακόμη αρκετά αυξημένη στην Ελλάδα και την Τουρκία, εντούτοις οι δαπάνες για την άμυνα στις δύο χώρες παρουσιάζουν κάμψη σε σχέση με τα επίπεδα του 2014. Η μείωση στις αμυντικές δαπάνες προβληματίζει ιδιαίτερα την Ελλάδα αφού η Τουρκία συνεχίζει να δαπανά τα διπλάσια της, αλλά και γιατί αυτές ως ποσοστό επί του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) όσο και ως Κατά Κεφαλήν Δαπάνη για την Άμυνα (ΚΚΔΑ) είναι οι υψηλότερες στον ευρωπαϊκό, ασκώντας πιέσεις στους κρατικούς προϋπολογισμούς της χώρας.
Οι μειωμένες δαπάνες για την άμυνα επηρεάζουν τα εξοπλιστικά προγράμματα, τη συντήρηση, την εκπαίδευση και ενδεχόμενα το ηθικό του ανθρώπινου δυναμικού, την αξιοπιστία των ενόπλων δυνάμεων, καθώς και το κύρος της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, τα οποία η Ελλάδα αντιμετωπίζει με αιματηρές οικονομικές θυσίες. Παρά ταύτα η Ελλάδα σε αντίθεση με την Τουρκία, που πλήττεται ακόμη από τα εσωτερικά της προβλήματα, μπόρεσε να διατηρήσει σε υψηλότερα επίπεδα τη συνοχή και αποτελεσματικότητα των δυνάμεων της.
Τα στοιχεία για τις αμυντικές δαπάνες δείχνουν τα εξής: Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οι δαπάνες για την άμυνα σημειώνουν συνεχή μείωση. Από $5.6 δις που ήταν το 2014 μειώθηκαν στα $4.7δις και από τότε μέχρι το 2019 κυμαίνονται μεταξύ 4.6 δις και 4.8δις.
Εντούτοις ως ποσοστό επί του ΑΕΠ οι ελληνικές αμυντικές δαπάνες παραμένουν στα υψηλότερα επίπεδα στο χώρο του ΝΑΤΟ με 2,29 %, μετά τις ΗΠΑ (3,26%)και τη Βουλγαρία (3,1%), καθώς και ανάμεσα στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) όπου ο μέσος όρος είναι 1,44%.
Στην Τουρκία οι δαπάνες για την άμυνα από $10.9 δις το 2014 μειώθηκαν στα $8.3 δις κυρίως ένεκα των οικονομικών δυσκολιών. Το 2015 έφτασαν τα $8.7 δις, το 2016, τα $7.8 δις το 2017 τα $8.3, το 2018 τα $8.1 δις και το 2019 τα $8.3δις.
Σημειώνεται επίσης ότι σε αντίθεση με παλιότερες εποχές όταν η Τουρκία (μαζί με την Ελλάδα) κατείχε την υψηλότερη θέση όσον αφορά τις δαπάνες για την άμυνα ως ποσοστό επί του ΑΕΠ ( 2% – 5%), σήμερα η τουρκική άμυνα απορροφά το 1,09 % του ΑΕΠ, ενώ το 2014 το 1,25 % του ΑΕΠ.
Συγκριτικά οι δαπάνες για την άμυνα στην Τουρκία το 2019 ήταν χαμηλότερες και από το μέσο όρο αμυντικών δαπανών στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. (1.44%).
Η Κατά Κεφαλήν Δαπάνη για την Άμυνα (ΚΚΔΑ): Το 2019 ενώ ο μέσος όρος της ΚΚΔΑ στην Ευρώπη γενικά ήταν $402, στην Ελλάδα ήταν $450.
Επίσης στη Βουλγαρία που είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα με τις υψηλότερες δαπάνες ως ποσοστό επί του ΑΕΠ με δεύτερη την Ελλάδα, η ΚΚΔΑ ήταν $296 και στην Τουρκία $99.
Διαβάστε τη συνέχεια στο http://strategy-cy.com/ccss/index.php/el/surveys-gr/item/419-the-military-balance-of-greece-and-turkey-2020