Ο άνθρωπος του Μπερλίγκουερ, οι τελευταίες ημέρες της Περεστρόικα και ο φίλος μου ο Τζουλιέτο Κιέζα ο τελευταίος των… «λενινιστών»!

Είναι μερικοί άνθρωποι που δεν μπορείς να τους φανταστείς καν νεκρούς, τόση είναι η ζωντάνια που εκπέμπουν όσο ζουν και δρουν. ‘Ένας από αυτούς ήταν κι ο φίλος μου Τζουλιέτο Κιέζα, δημοσιογράφος, συγγραφέας πολλών βιβλίων (ένα, το «Ρωσία Αντίο», έχει εκδοθεί στα ελληνικά από τον Καστανιώτη), πολιτικός και ευρωβουλευτής, ανταποκριτής της εφημερίδας του Ιταλικού ΚΚ στη Μόσχα της Περεστρόικα, μεγάλος φίλος της Ρωσίας και μεγάλος εχθρός του ΝΑΤΟ και των πολεμοχαρών σχεδίων του, αγωνιστής σε όλη του τη ζωή για έναν καλύτερο κόσμο, μια ξεχωριστή φιγούρα της ιταλικής δημοσιογραφίας και πολιτικής κι ένας πολύ ζεστός, «ανθρώπινος» άνθρωπος, που προδόθηκε την περασμένη Κυριακή από την καρδιά του.

«Τζουλιέτο αντίο, η Ιταλία σου χρωστάει πολλά», ήταν το συγκινητικό μήνυμα ενός αναγνώστη του. Οι άνθρωποι νοιώθουν από ένστικτο ότι αόρατες εξουσίες τους διαφεντεύουν και ελπίζουν ότι άνθρωποι ξεχωριστοί και με μια τόσο σπάνια δόση «κοινωνικής ηθικής» και ιδεαλισμού, όπως ο Κιέζα, ίσως τους βοηθήσουν να ξεμπερδέψουν λίγο τα απειλητικά κουβάρια που τους περιτριγυρίζουν.

Κριτικός παρατηρητής του κοινωνικού και διεθνούς γίγνεσθαι, ο Τζουλιέτο έθετε κατά την πρόσφατη κρίση τα αναπόφευκτα ερωτήματα της «κορονο-κρίσης» που έπληξε τόσο σκληρά τη χώρα του. Είναι προϊόν φυσικής μετάλλαξης, διαταραχής της σχέσης μας με τη φύση ή εργαστηρίου αυτός ο ιός; Τι θα γίνει με την οικονομία; Πως θα ζήσουν οι άνθρωποι; Τι θα γίνει με τα εργαλεία μιας παγκόσμιας δικτατορίας που χτίζονται με την επίκληση των υγειονομικών αναγκών; Κανείς σοβαρός, σκεπτόμενος άνθρωπος δεν μπορεί να αρνηθεί τη βασιμότητά τους, κανείς δεν μπορεί στα σοβαρά να δηλώνει βέβαιος για τις απαντήσεις.

Ο Τζουλιέτο ήταν μαζί μας σε ένα μεγάλο συνέδριο για την ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση το 2015, στους Δελφούς. Από το κέντρο του αρχαίου κόσμου απηύθυνε  μια παθιασμένη έκκληση να σταματήσουμε τον πόλεμο που οργανώνουν οι εξτρεμιστικές δυνάμεις της Δύσης, γιατί δεν μπορούν να αποδεχθούν την άνοδο της Κίνας και των BRICS, ούτε και την επάνοδο της Ρωσίας του Πούτιν στην παγκόσμια σκηνή, μόνης δύναμης, κατά την άποψή του, που μπορεί να σταματήσει και να αποτρέψει το αμερικανικό «Κόμμα του Πολέμου». Ο Τζουλιέτο υποστήριξε πολύ ένθερμα και την Ελλάδα απέναντι στους δανειστές συνυπογράφοντας την σχετική έκκληση που εξεδόθη στα τέλη του συνεδρίου

Στη Μόσχα του Γκορμπατσώφ και της περεστρόικα (που έγινε «καταστρόικα»)

Με τον Τζουλιέτο Κιέζα έτυχε να συμπέσουμε στη σοβιετική και μετέπειτα ρωσική πρωτεύουσα, αμφότεροι ξένοι ανταποκριτές εκεί, την εποχή της Περεστρόικα. Τότε, τα μεγάλα δυτικά μέσα είχαν στείλει τους ικανότερους δημοσιογράφους τους να παρακολουθήσουν το Μεγάλο Παιχνίδι που, στην εξέλιξή του, έκρινε τη μορφή του πλανήτη για πολλές δεκαετίες.

Ήταν μια «τρελή» εποχή. ‘Έπρεπε να αρχίζεις κάθε ανταπόκριση με τις λέξεις «για πρώτη φορά», έβλεπες να παρελαύνουν κάθε τόσο, από την αίθουσα συνεντεύξεων του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, οι ηγέτες και Υπουργοί Εξωτερικών όλων των μεγάλων δυνάμεων και να προσπαθείς να εξηγείς σε διευθυντές και αρχισυντάκτες αυτό που γινόταν και κανείς δεν το καταλάβαινε εντελώς. ‘Έπρεπε να πηγαίνεις δύο ώρες πριν στις συνεντεύξεις των μελών του Πολιτικού Γραφείου για να έμπαινες στην αίθουσα. Δεν προλάβαινες να τελειώσεις το άρθρο και είχε ήδη  παλιώσει.

Γρήγορα βέβαια η περιδίνηση θα τελείωνε με την κατάρρευση της μεταρρύθμισης αλλά και της ίδιας της ΕΣΣΔ, κατάρρευση που θα συμπαρέσυρε και τα κόμματα του «ευρωκομμουνισμού». Το τέλος της ιστορίας ήρθε, συμβολικά, με την υποστολή της κόκκινης σημαίας από το Κρεμλίνο τον Δεκέμβριο του 1991 και με τον κανονιοβολισμό, 22 μήνες αργότερα, από τον Γέλτσιν, του ρωσικού κοινοβουλίου, σε ζωντανή μετάδοση από το CNN, εν είδη μεταμοντέρνου Κολοσσαίου, υπό τις ενθουσιώδεις επευφημίες του δυτικού κόσμου, ώστε να ανοίξει ο δρόμος των ιδιωτικοποιήσεων μιας τεράστιας οικονομίας έναντι πινακίου φακής – της μεγαλύτερης λεηλασίας σε όλη την παγκόσμια ιστορία.

Η σοβιετική κατάρρευση υπήρξε το συμβολικό τέλος του «μικρού αιώνα» των «πολέμων και επαναστάσεων» (Χομπσμπάουμ), άφησε τους πάντες αμήχανους και ανήμπορους να την εξηγήσουν, εγκαινιάζοντας, όχι το «τέλος της Ιστορίας» του Φουκουγιάμα, αλλά μάλλον έναν «αιώνα τεράτων και καταστροφών», που ένας Θεός ξέρει που θα μας βγάλει!

Τον Τζουλιέτο, παλιό γραμματέα της ιταλικής Κομμουνιστικής Νεολαίας, τον έστειλε στη Μόσχα ο ίδιος ο Μπερλίγκουερ, ηγέτης του ιταλικού ΚΚ και του «ευρωκομουνισμού», μαζί με τους Μαρσαί και Καρίγιο. «Γράφε ότι θέλεις» ήταν η οδηγία που του έδωσε. Βέβαια ο Κιέζα ήταν πάντα σχετικά προσεκτικός. Δεν έπαυε να έχει ανδρωθεί σε ένα Κομμουνιστικό Κόμμα με ότι αυτό συνεπαγόταν. Κάπου – κάπου όμως ξάφνιαζε και τους συνομιλητές του, όπως μια μέρα που είπε, καλεσμένος σε μια εκπομπή της σοβιετικής τηλεόρασης: «Δεν έχω συναντήσει ούτε έναν κομμουνιστή στη Σοβιετική ‘Ένωση».