Του Δρ Ιστορίας Τάσου Χατζηαναστασίου
Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η Βουλγαρία υπήρξε η κατεξοχήν αναθεωρητική δύναμη των συνθηκών που είχαν καθορίσει τα σύνορα στα Βαλκάνια
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έδωσε την ευκαιρία στον βασιλιά Βόρι Γ΄ να δημιουργήσει, στον μέγιστο δυνατό βαθμό και με πολιτική συναίνεση στο εσωτερικό της χώρας, τη «Μεγάλη Βουλγαρία» της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου (1878) και μάλιστα χωρίς να χρειαστεί να θυσιάσει ζωές Βουλγάρων
Οι Ναζί επιβραβεύουν το σύμμαχό τους
Σχεδόν αμέσως μετά την ελληνική συνθηκολόγηση, στις 23 Απριλίου 1941, οι Γερμανοί προχώρησαν στην πρωτοφανή για τα διεθνή δεδομένα παραχώρηση κατοχής εδάφους σε τρίτη δύναμη, τη Βουλγαρία, η οποία δεν είχε καν κηρύξει τον πόλεμο στην Ελλάδα. Αποστολή της ήταν η «τήρηση της ησυχίας, τάξης και ασφάλειας» σε μια περιοχή που εκτεινόταν από την εκβολή του Στρυμόνα έως το δέλτα του Έβρου. Περιελάμβανε, δηλαδή, το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης. Εξαιρέθηκε μόνο μία ζώνη κατά μήκος του Έβρου, προκειμένου να μην προκληθεί η ουδέτερη στον πόλεμο Τουρκία
Η εγκατάσταση των βουλγαρικών δυνάμεων και η κατάλυση των ελληνικών Αρχών
Το βουλγαρικό κράτος εγκαταστάθηκε στις κατεχόμενες πλέον ελληνικές περιοχές, οι οποίες αποτέλεσαν ιδιαίτερη διοικητική περιφέρεια με έδρα την Ξάνθη. Όλες οι ελληνικές αστυνομικές, διοικητικές, οικονομικές, εκπαιδευτικές και θρησκευτικές αρχές αντικαταστάθηκαν από αντίστοιχες βουλγαρικές. Έχουμε, δηλαδή, de facto προσάρτηση, με την ελπίδα ότι μεταπολεμικά θα αναγνωριστεί και de jure (νομική ορολογία για να δείξει κάτι που επιβάλλεται από το εθιμικό δίκαιο ή τον νόμο).
Ωστόσο, η βουλγαρική κατοχή του 1941 είχε να αντιμετωπίσει τη συντριπτική υπέρ του ελληνικού στοιχείου πληθυσμιακή αναλογία, από τη μια, και την ισχνή παρουσία βουλγαρικού στοιχείου, από την άλλη. Έτσι, το σύνολο σχεδόν των μέτρων που έλαβε η βουλγαρική κατοχική διοίκηση στόχευε στην ανατροπή αυτού του αρνητικού συσχετισμού. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, οι συνθήκες για τον ελληνικό πληθυσμό κατέστησαν αφόρητες σε όλα τα επίπεδα. Ως συνέπεια, ένας σημαντικός αριθμός Ελλήνων πέρασε τον Στρυμόνα και κατέφυγε στις γερμανοκρατούμενες περιοχές όπου, έστω και τυπικά, λειτουργούσαν ελληνικές Αρχές….
