Απλή αλλά τολμηρή πρόταση για την ψήφο αποδήμων: ΟΧΙ στον κομματισμό της Διασποράς
Από τον Νίκο Σταματάκη
και τον Θεόδωρο Παυλάκο
(Πρόεδρο της Παλλακωνικής Ομοσπονδίας Αμερικής και Καναδά)
10 Νοεμβρίου 2019
Η «διακομματική» συμφωνία για την ψήφο αποδήμων είχε χαρακτηριστεί ως εκτρωματική σε προηγούμενο άρθρο, όπου τα πολλά προβλήματα εφαρμογής της είχαν αναλυθεί. Μεγάλες υπήρξαν οι αντιδράσεις από κάθε γωνιά της Διασποράς. Παρόλα αυτά η κυβέρνηση επέλεξε να ανακοινώσει το νομοσχέδιο που εκφράζει αυτή την διακομματική συμφωνία και να το δώσει στο δημόσιο διάλογο – κάτι που πρέπει και να επαινέσουμε αλλά και να εκμεταλλευθούμε ώστε να υποβληθούν εναλλακτικές προτάσεις. (εδώ το πλήρες κείμενο: ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΨΗΦΟ ΑΠΟΔΗΜΩΝ)
Εκτός από τις πολιτικές διαφωνίες στην Ελλάδα και την Διασπορά, κορυφαίοι συνταγματολόγοι έφεραν αντιρρήσεις με πληρέστερη την ανάλυση του Ευάγγελου Βενιζέλου, όπου αναλύεται η πολλαπλή αντισυνταγματικότητά της «διακομματικής» συμφωνίας. Εάν το κυβερνητικό νομοσχέδιο επιτραπεί να περάσει «ως έχει» θα προκληθεί τεράστια εθνική ζημιά που θα απαιτήσει δεκαετίες για να αποκατασταθεί – επειδή ακριβώς θα απαιτηθεί νέα συνταγματική αναθεώρηση, κάτι εξ ορισμού δύσκολο. Ενώ το momentum που υπάρχει τώρα μπορεί να οδηγήσει σε μια κοινώς αποδεκτή ΤΕΛΙΚΗ λύση.
Η συνταγματική επιταγή της «επιστολικής ψήφου» στο άρθρο 51 παρ. 4 είναι σαφέστατη και ισχυρή, όπως ισχυρότατη – για πολλούς απαράβατη – είναι και η προηγούμενη παρ. 3 που καθορίζει ότι «οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα όπως ο νόμος ορίζει». Είναι ολοφάνερο ότι αυτή η διάταξη του Συντάγματος παραβιάζεται από το προτεινόμενο σχέδιο νόμου – και επομένως θα δώσει λαβή για ανατροπή του στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η θέσπιση περιορισμών χρονικών (35 χρόνια κλπ), φορολογικών (κατοχή ΑΦΜ) αλλά και τοπικών (ψήφος σε ορισμένα, λίγα κέντρα) κάνει την ανατροπή του νόμου αυτού πολύ πιθανή επειδή θέτει αξεπέραστους περιορισμούς στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Αντί λοιπόν να μπούμε σε νέες περιπέτειες, ας δούμε μήπως μια απλή αλλά τολμηρή πρόταση μπορεί να λύσει το όλο θέμα:
Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες αποδήμων τους οποίους αφορά το θέμα: 1) Εκείνοι που είναι ήδη γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους της Ελλάδας σε κάποιο δήμο. 2) Εκείνοι που δεν είναι γραμμένοι, αλλά επειδή είναι έλληνες πολίτες θα ήθελαν να έχουν το δικαίωμα ψήφου (αλλά και η Ελλάδα θα ήθελε όσον το δυνατόν στενότερη σχέση μαζί τους – πρόκειται κυρίως για τους παλαιότερους μετανάστες αλλά και τους έλληνες δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς που όμως έχουν αποκτήσει ελληνική υπηκοότητα όπως ο νόμος προβλέπει). Στην πρώτη κατηγορία είναι αδύνατον να στερηθεί το εκλογικό της δικαίωμα χωρίς να μπουμε σε δικαστικές περιπέτειες περί της συνταγματικότητας του νόμου. Επομένως πρέπει να θεσπιστεί το δικαίωμα επιστολικής ψήφου όπως ακριβώς το έχουν και οι αμερικανοί και οι πολίτες άλλων χωρών. Δεν είναι δυνατόν στο αίσιο έτος 2019 να προβάλλονται τεχνικά και άλλα προβλήματα.
Οσοι όμως είναι έλληνες πολίτες αλλά για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους της Ελλάδας (κατηγορία 2), τότε θα πρέπει να ενταχθούν στους εκλογικούς καταλόγους της διασποράς. Δεν μας απασχολούν εδώ και πάλι τα τεχνικά προβλήματα. Σε παρένθεση σημειώνεται ότι είχαμε συμμετοχή στον δημόσιο διάλογο τα τελευταία χρόνια (2015-18) όπου με την συμβολή του ΓΓ Αποδήμου Ελληνισμού κ.Μιχάλη Κόκκινου αλλά και του προέδρου της Επιτροπής Αποδήμων της Βουλής κ.Τριανταφυλλίδη και άλλων υπευθύνων είχε επιτευχθεί αξιοσημείωτη πρόοδος. Από τη μια είχε προχωρήσει η διαδικασία ηλεκτρονικής απόκτησης πιστοποιητικών γεννήσεως (βάση για την απόκτηση ιθαγένειας) και από την άλλη είχε γίνει καταρχήν δεκτή η εκπροσώπηση των αποδήμων στην ελληνική Βουλή. Υπήρξε δηλαδή αρχική συμφωνία για το «εκλέγεσθαι» του απόδημου Ελληνισμού, η οποία ολοφάνερα πέρασε και στην τωρινή διακομματική συμφωνία – με τρόπο όμως εκτρωματικό, δηλαδή με την αύξηση του αριθμού βουλευτών επικρατείας και την (ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ!) «προτροπή» των κομματων να εντάξουν εκεί ομογενείς… Σε ΚΑΜΙΑ περίπτωση η Διασπορά δεν πρέπει να μπει στο κομματικό πάρε-δώσε…
Με βάση αυτά είχαμε προτείνει την εκλογή Δώδεκα Βουλευτών Διασποράς εν είδει Βουλευτών Επικρατείας (ή και σε αντικατάσταση των Βουλευτών Επικρατείας – επιτέλους κάποιοι πρέπει να τολμήσουν μερικές θαραλέες τομές στην Αθήνα της απραξίας…) Οι βουλευτές αυτοί θα μπορούν να εκλέγονται σε εκλογικές περιφέρειες της Διασποράς (πχ. 3 στη Β.Αμερική, 1 στη Ν.Αμερική, 2 σε Αυστραλία και Ν.Ζηλανδία, 4 σε Ευρώπη, 1 σε Αφρική, 1 σε Ασία). Οι ψήφοι όσων είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους διασποράς ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΟΣΜΕΤΡΩΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΚΑΙ ΘΑ ΑΦΟΡΟΥΝ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ. Οι δώδεκα αυτοί βουλευτές θα εκλέγονται από λίστες προσωπικοτήτων ανά ήπειρο/εκλογική περιφέρεια. Οι λίστες αυτές θα καταρτίζονται με βάση την συλλογή υπογραφών από τους ψηφοφόρους (με τη θέσπιση ενός μίνιμουμ αριθμού υπογραφών, πχ. το 1% των εγγεγραμένων στους εκλογικούς καταλόγους της ηπείρου/περιφέρειας θα επιτρέπει την υποψηφιότητα κάποιου. Θα πρέπει επίσης να προτιμηθεί η ηλεκτρονική οργάνωση της όλης διαδικασίας από την κατάρτιση των εκλογικών καταλόγων της διασποράς μέχρι επιλογή των υποψηφίων και τελικά την ίδια την ψηφοφορία.
Μάλιστα, θα πρέπει να δοθεί σε όσους ανήκουν στην πρώτη κατηγορία η ευκαιρία να μπορούν εθελοντικά να ενταχθούν στην δεύτερη με ταυτόχρονη διαγραφή τους από τους ελληνικούς εκλογικούς καταλόγους. Υποψιαζόμαστε ότι για πολλούς λόγους αυτό τελικά θα συμβεί και έτσι θα λυθεί το μέγιστο μέρος του προβλήματος. Θα μπορούσε επίσης ο σχετικός νόμος να περιορίζει το δικαίωμα επιστολικής ψήφου όσων είναι ήδη εγγεγραμμένοι στους ελληνικούς εκλογικούς καταλόγους στα 25 ή ακόμα και στα 20 χρόνια παραμονής στο εξωτερικό με αυτόματη μετάταξη των υπολοίπων στους καταλόγους της Διασποράς για την εκλογή των δώδεκα βουλευτών Διασποράς.
Με την πρόταση αυτή επιτυγχάνονται οι εξής στόχοι:
- Προφυλάσσεται η Διασπορά από τον κομματισμό – αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο πρόβλημα από γενέσεως του ελληνικού κράτους.
- Υπερκαλύπτονται οι όποιες αντιρρήσεις των κομμάτων για υπερβολική επίδραση των ψήφων των ομογενών στο εκλογικό αποτέλεσμα – επειδή απλά οι ομογενείς θα εκλέγουν μόνο τους δώδεκα εκπροσώπους τους.
- Αποφεύγονται οι ενστάσεις για αντισυνταγματικότητα του παρόντος προτεινομένου νομοσχεδίου. Ασφαλώς και θα δημιουργηθούν ερωτηματικά για την συνταγματικότητα της πρότασής μας, αλλά νομίζουμε πολύ λιγότερα από αυτά εναντίον της «διακομματικής» πρότασης. Επειδή ακριβώς η πρότασή μας αυτή διευκολύνει και διευρύνει το εκλογικό δικαίωμα ενώ η «διακομματική» πρόταση στην ουσία το περιορίζει και το στερεί.
(Σε παρένθεση σημειώνουμε ότι θα μπορούσε να προβλεφθεί η δυνατότητα αύξησης του αριθμού των βουλευτών διασποράς από 12 σε 24 στην επόμενη συνταγματική αναθεώρηση εφόσον ο θεσμός κριθεί ότι λειτουργεί ικανοποιητικά και εφόσον το επιβάλλει ο αριθμός των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους διασποράς).
Θα κλείσουμε τονίζοντας με έμφαση ότι εάν τα ελληνικά κόμματα όλου του πολιτικού φάσματος δεν συμφωνήσουν να αφιερώσουν 12 από τους 300 βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου στην ελληνική Διασπορά – τη στιγμή που θα έπρεπε να είχαν μειώσει τον συνολικό αριθμό στους 200 σε ένδειξη ευαισθησίας στα οικονομικά δεινά της χώρας – τότε θα είναι πολύ καλύτερα να μην κάνουν απολύτως τίποτα: Ετσι και ο Ελληνισμός θα αποφύγει τα πολλά προβλήματα από την εκτρωματική «διακομματική» συμφωνία αλλά και οι ίδιοι θα αποφύγουν την οργή των απανταχού της Γής ομογενών για την άθλια νοοτροπία τους…
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η πρόταση αυτή διαμορφώθηκε μέσα από πολλές συζητήσεις που ξεκίνησαν από μια εκδήλωση για τα 190 χρόνια από το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα της Επιδαύρου που οργανώθηκε στην Νέα Υόρκη από τον κ.Θεόδωρο Παυλάκο (ως πρόεδρο του Συνδέσμου Επιδαύρου Λιμηράς) τον Δεκέμβριο του 2011. Στην οποία ο Νίκος Σταματάκης ήταν κύριος ομιλητής με θέμα «Ξένα Συμφέροντα και Εθνικές Αδυναμίες: Κριτική Ανάλυση της Ελληνικής Συνταγματικής Ιστορίας» ενώ ο Θεόδωρος Παυλάκος μίλησε για «Το Δικαίωμα του Εκλέγειν και Εκλέγεσθαι των Ελληνων της Διασποράς», όπου και περιέγραψε τον πυρήνα της πρότασης αυτής.
