Ο πλανήτης σε κίνδυνο

Με ρυθμό πολυβόλου, θα έλεγε κανείς, οι σημαντικότεροι επιστημονικοί θεσμοί του κόσμου μας, δημοσιεύουν τη μία μετά την άλλη εκθέσεις που επιβεβαιώνουν την κλιμακούμενη ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή (που, για άγνωστους λόγους, οι ασχολούμενοι μονίμως με την επικοινωνία και όχι με την ουσία πολιτικοί μας ονόμασαν κλιματική κρίση).

Αν δεν ληφθούν πολύ ριζικά μέτρα αντιστροφής αυτών των τάσεων τα επόμενα λίγα χρόνια, προειδοποιούν οι επιστήμονες, τα φαινόμενα θα γίνουν μη αντιστρέψιμα και η Γη θα μπει σε αποκλίνουσα κλιματική τροχιά, όπου πιθανώς δεν θα μπορεί να υποστηρίξει την επιβίωση των ανθρώπων και των ανώτερων μορφών ζωής που γνωρίζουμε.

Μια νέα διεθνής έκθεση που δημοσιεύτηκε στην έγκυρη επιθεώρηση BioScience (“World Scientists’ Warning of a Climate Emergency 2021”) υπογραμμίζει ότι οι 18 από τους 31 δείκτες που θεωρούνται κρίσιμοι (tipping points) για το όλο “σύστημα Γη” έφτασαν σε σημεία-ρεκόρ τα τελευταία χρόνια, παρά την κολοσσιαία μείωση μεταφορών και κατανάλωσης λόγω του κορονοϊού. Η έκθεση υπενθυμίζει ότι οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη ζωή στον πλανήτη δεν αντικατοπτρίζονται μόνο στην αύξηση της θερμοκρασίας λόγω χρήσης ορυκτών καυσίμων, αλλά και σε μια ολόκληρη σειρά από άλλους δείκτες.

Παρά την ελαφρά μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων το 2020, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακος, μεθανίου και οξειδίου του αζώτου στην ατμόσφαιρα σημείωσαν νέα επίπεδα ρεκόρ (σε ετήσια βάση) το 2020-21. Οι άλλοι δείκτες που βρίσκονται τώρα κοντά ή στο σημείο ρήξης είναι τα επίπεδα της θερμοκρασίας των ωκεανών, η ποσότητα των πάγων, η αποψίλωση του Αμαζονίου, ζωτικής σημασίας για τον έλεγχο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, η οξείδωση των ωκεανών και άλλοι.

Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι σαφές και επαναλαμβάνει αυτό πολλών άλλων επιστημονικών μελετών. Ο πλανήτης αντιμετωπίζει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απαιτούνται άμεσα μέτρα.

Η έρευνα αυτή δημοσιοποιήθηκε δύο μήνες αφότου ερευνητές στη Γερμανία και τη Νορβηγία δημοσιοποίησαν μια μελέτη που δείχνει ότι οι πάγοι που σκεπάζουν τη Γροιλανδία είναι κοντά στο “σημείο ρήξης”, με τρισεκατομμύρια τόνους πάγου να έχουν ήδη εισρεύσει στη θάλασσα.

Την ίδια ώρα, οι απώλειες δάσους στη βραζιλιάνικη Αμαζονία έφτασαν πέρυσι σε 1,11 εκατομμύρια εκτάρια (ρεκόρ 12ετίας). Η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έφτασε τα 416 μέρη ανά εκατομμύριο τον Απρίλιο του 2021, που είναι ο υψηλότερος μηνιαίος μέσος όρος που έχει ποτέ καταγραφεί, σύμφωνα με τον βρετανικό “Γκάρντιαν” (Guardian).

Όλα τα σημεία καμπής (tipping points) που έχουν καταγραφεί στον πλανήτη είναι αποτέλεσμα της “υπερεκμετάλλευσης του πλανήτη” από τον άνθρωπο.

Το γεγονός ότι αυτές οι τάσεις δεν ανακόπηκαν ουσιαστικά παρά την κολοσσιαία μείωση των μεταφορών, της κυκλοφορίας ανθρώπων και της κατανάλωσης ως αποτέλεσμα του κορονοϊού αποδεικνύει, σύμφωνα με τους μελετητές, ότι απαιτούνται αλλαγές τάξης μετασχηματισμού του συστήματος.

Μεταξύ άλλων μέτρων που προτείνει η έκθεση περιλαμβάνεται η επιβολή ενός σημαντικού φόρου άνθρακα και η σύνδεσή του με τη χρηματοδότηση μέτρων προσαρμογής στον Νότο του πλανήτη και κλιματικές πολιτικές, η έναρξη της διακοπής στην κατεύθυνση της απαγόρευσης της εξόρυξης ορυκτών καυσίμων, μια πολιτική αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος που υποστηρίζει τη βιοποικιλότητα, όπως η πρόσφατη απόφαση του Προέδρου Μπάιντεν να επαναφέρει προστασίες όπως αυτή του Εθνικού Δρυμού Τongass.

Οι πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής δεν πρέπει να επικεντρωθούν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αλλά στην κεντρική τους αιτία, την υπερεκμετάλλευση της Γης.

Είναι αδύνατο ήδη να αποφύγουμε μεγάλη ανθρώπινη οδύνη, αλλά μπορούμε να την περιορίσουμε αν “κινηθούμε γρήγορα και σκεφτούμε συνολικά (big)”, υπογραμμίζουν οι ερευνητές.

Στην πραγματικότητα, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, γιατί, όπως σε όλες τις επιστημονικές μελέτες αυτού του είδους, δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί η επιρροή τεράστιων οικονομικών συμφερόντων, η καθυστέρηση της συνείδησης, το βάρος του ανθρώπινου ψυχισμού και τα ποικίλα άλλα εμπόδια σε έναν διεθνή κοινωνικό μετασχηματισμό που θα χρειαστεί να υπερβεί, και σε ριζοσπαστικότητα και σε σοβαρότητα, όλες τις μεταρρυθμιστικές και επαναστατικές προσπάθειες στην ανθρώπινη ιστορία, αν θέλει να πετύχει. Στο σημείο που πλησιάζουμε, αν δεν έχουμε ήδη φτάσει, κανένα από τα μεγάλα ζητήματα της ανθρωπότητας δεν μοιάζει δυνατό να λυθεί, αν δεν αντιμετωπισθούν παράλληλα και όλα τα υπόλοιπα.

Μόνο ένας γιγάντιος, πολύ ριζικός, πολύ γρήγορος, πολύ σοβαρός, με διεθνή συνεργασία σχεδιασμένος μετασχηματισμός σε βάθος του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος, των διεθνών σχέσεων και του όλου πολιτισμού μας, θα ήταν πιθανώς ικανός να αντιστρέψει την σημερινή πορεία μας.